God in je moerstaal

Herman Finkers begint zijn nieuwste voorstelling met een psalm in het Twents. Dit kan hij doen dankzij het vertaalwerk van dominee en professor Anne van der Meijden. In deze aflevering van God in de Lage Landen spreken ze samen over de schoonheid van een Bijbel in je moerstaal. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar vroeger was de Bijbel louter in het Latijn en het lezen ervan voorbehouden aan priesters. En de vertaling die de priesters hadden zat vol fouten. Iemand die nu vooral bekend staat als humanist, gruwelde van die foute vertaling en besloot er iets aan te doen. Zijn naam: Desiderius Erasmus.Desiderius Erasmus is vooral bekend geworden door zijn boek Lof der Zotheid, maar in 1516 ligt zijn levenswerk bij de drukker: Bijbelse verhalen uit het Nieuwe Testament in zijn eigen, Latijnse woorden. Hij wilde onjuistheden rechtzetten en had scherpe kritiek op hoe de priesters met de Bijbel en het evangelie omgingen.
De vertaling van Erasmus wordt al snel in het Nederlands vertaald. En bij onze oosterburen zelfs in het Duits. Dat gebeurt door Maarten Luther. De twee heren schrijven veel met elkaar, maar Erasmus vindt Luther veel te agressief. Hij wil een kerkscheuring absoluut voorkomen, maar tevergeefs. De Reformatie is niet meer te stoppen.
In 1568 komen Nederlandse edelen in opstand tegen de Spaanse landheer onder leiding van een andere beroemde Duitser: Willem van Oranje. Deze protestantse strijders vluchten naar het noorden van de lage landen waar ze de onafhankelijke Republiek der Zeven Nederlanden vormen. De Staten Generaal betalen een nieuwe vertaling van de Bijbel, die dan ook de naam krijgt: Statenvertaling.
Steeds meer Nederlanders kunnen nu zelf de bijbel lezen. Alleen wordt dat nu volgens Patrick Chatelion Counet te weinig gedaan. Zonder Bijbelkennis kun je onze samenleving niet begrijpen, zegt hij. Patrick Chatelion Counet is bijzonder hoogleraar 'De Bijbel in de Nederlandse cultuur' aan de Universiteit van Amsterdam. In het Bijbels Museum in Amsterdam test hij zijn studenten: hoe is het met hun Bijbelkennis gesteld?
De gemiddelde ‘lage lander’ heeft wellicht weinig Bijbelkennis, toch citeert iedereen voortdurend uit de Bijbel! Veel uitdrukkingen komen uit het meest verkochte boek. Zo worden onze voetballers in deze tijd ‘op handen gedragen’. In God in de Lage Landen citeert Ernst Daniel Smid een aantal zeer bekende uitdrukkingen met een Bijbelse oorsprong.

Deze uitzending van het programma God in de Lage Landen met de titel God in je moerstaal is uitgezonden op zondag 4 juli door de EO. Te gast was Herman Finkers. De presentatie was in handen van Ernst Daniël Smid.