De hei

Grote vlaktes, vaak dicht bij bos, met struikjes die er bijna het hele jaar dor en bruin uitzien. Behalve in augustus en september, omdat ze dan helemaal paars zijn van de bloemen; heidegebieden.

Arme grond
De grond van de hei is eigenlijk helemaal niet zo goed. Het is arme grond. Zo heet grond waar weinig voedingsstoffen in zitten. Maar heideplanten kunnen daar juist goed tegen.

Hoe is de hei ontstaan?
Lang geleden gingen mensen stukken grond gebruiken om gewassen op te verbouwen. Ze moesten tenslotte eten. De grond raakte uitgeput, omdat de planten alle voedingsstoffen gebruikten, die er in de grond zaten. De gebieden werden kaler en heideplanten kregen de kans om te gaan groeien.

De hei die zo ontstond, werd weer gebruikt voor het houden van schapen en het afgraven van plaggen. Plaggen zijn stukken aarde, die werden gedroogd en gebruikt om de kachel te laten branden. De schapen aten al het gras en de jonge boompjes op. Zo bleven de heideplantjes groeien en breidde de hei zich uit. Heideplantjes eten de schapen namelijk niet. Door de schapen en het afgraven van de grond bleef de grond minder vruchtbaar en dus geschikt voor hei.

Tegenwoordig moeten we de hei goed bijhouden. Er groeien grassen en bomen tussen de heideplanten en als we die daar laten groeien, wordt de grond vruchtbaarder en dus steeds ongeschikter voor heide. Er ontstaat dan weer gewoon bos. De dieren en planten die juist goed thuis zijn op de heidegebieden, krijgen het dan moeilijk. Ze zouden zelfs met uitsterven bedreigd kunnen worden.

Droge en natte hei
Er zijn twee soorten heidevelden, droge en natte. De natte hei heeft veel waterpartijen. Daar groeien ook andere planten die graag in moerassig gebied staan. De heide die je aantreft op natte stukken is dopheide. Op de droge hei lopen vaak schapen of runderen die de hei afgrazen. De heideplantjes daar heten struikheide.

Andere planten op de hei
Andere planten die je op de droge hei aantreft zijn duivelsnaaigaren, jeneverbes, berk en vliegden. Op de natte hei kun je buiten dopheide veenpluis, klokjesgentiaan en heel soms de zeldzame zonnedauw vinden. Het pijpenstrootje, een stugge grassoort vind je zowel in de natte als de droge heidegebieden.

Dieren op de hei
Op en rond de heidevelden leven veel dieren, maar je ziet ze meestal niet. De dieren kunnen zich er heel goed schuilhouden. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende soorten slangen, hagedissen, padden en het heikikkertje. In de zomer hoor je vaak leeuweriken zingen, die hoog in de lucht hun lied ten beste brengen. Ook heidevlinders en libellen fladderen er rond. Boomvalkjes zitten de vliegende insecten weer achterna. Dat zijn malse hapjes voor ze. En op heidevelden waar schapen lopen en hun keutels laten vallen, hebben ook mestkevers een goed leven. Zij gebruiken de keutels als kraamkamers voor hun larven. Dieren die je wel overduidelijk aanwezig zijn in heidegebieden zijn konijnen. Zowel hun holletjes en keutels als hun vrolijke gehuppel zijn er regelmatig te zien.

Deze uitzending van het programma Nieuws uit de natuur met de titel De hei is uitgezonden op vrijdag 23 mei door Teleac, de NOT en Z@pp.