De Q-koorts epidemie

Nederland is in de ban van de Mexicaanse griep. Minister Klink van Volksgezondheid spaart kosten noch moeite om de griep te beteugelen. Maar ondertussen woedt in het zuiden van Nederland al bijna drie jaar een andere epidemie, de Q-koorts, de grootste ooit ter wereld. De ziekte is afkomstig van geiten en wordt via de lucht overgedragen naar de mens. Duizenden Nederlanders zijn er ziek van geworden, zes zijn overleden. Maar volgens artsen in ZEMBLA is deze epidemie onderschat en zijn er onnodig veel mensen ziek geworden.

Q-koorts begint met griepachtige verschijnselen. Vaak zijn de patiënten binnen twee weken weer opgeknapt, maar voor sommigen loopt het minder goed af. Q-koorts patiënt mevrouw Van Oort in ZEMBLA: ‘Je kunt met geen pen beschrijven hoe ziek ik was. Ik heb dagen op bed gelegen dat ik niet wist dat ik nog leefde. Ik ging het liefste dood, zo ziek was ik.’ Volgens arts microbioloog P. Wever uit het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch is Q-koorts gevaarlijker dan de Mexicaanse griep: ‘Jaren later kan er een chronische Q-koorts ontstaan. Je krijgt een hartklepontsteking, dat is een ernstig ziektebeeld. Waarbij je hart niet goed meer functioneert.’

Net als bij de Mexicaanse griep, is niet bekend waarom de één wel en de ander niet ziek wordt van de Q-koorts bacterie. Feit is dat bijna alle zieke mensen in de buurt van een geitenstal wonen. De laatste jaren is het aantal geiten in Nederland extreem toegenomen. In 1995 hadden we 7.600 geiten, vorig jaar telde Nederland 47 keer zoveel geiten, namelijk 355.000. RIVM-directeur R. Coutinho zegt in ZEMBLA: ‘Er is op een gegeven moment een intensieve veehouderij ontstaan van geiten. Wij kunnen alleen maar zeggen: er is een zeer sterke aanwijzing dat door de intensieve veehouderij, door de concentratie van zoveel geiten op één plaats, krijg je zoveel bacteriën en dat is waarschijnlijk de oorzaak.’

Q-koorts is heel moeilijk te bestrijden, zeggen landbouwdeskundigen. Ze vinden dat er eerst nog meer onderzoek gedaan moet worden voordat er ingegrepen wordt.
De artsen in Brabant vinden dat een slechte zaak en eisen drastische maatregelen. Arts microbioloog K. Verduin uit Helmond: ‘We hebben geen tijd, we zitten middenin een epidemie. Dan ga je toch eerst de epidemie aanpakken.’

Kamerlid Thieme van de Partij voor de Dieren stelde in mei 2008 vragen over nieuwe gevallen van Q-koorts besmetting in Brabant. Op de vraag "Acht u het nog steeds waarschijnlijk dat de volksgezondheid geen grote risico’s loopt als gevolg van dier op mens besmettingen met Q-koorts?" antwoordt minister Klink van Volksgezondheid dat hij nog geen aanleiding ziet om te spreken van grote risico's voor de volksgezondheid.

Kamervragen van Thieme ( juli 2008) aan de ministers Klink van Volksgezondheid en van Verburg van Landbouw over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant. Ze vroeg onder andere: "Bent u bereid om in het licht van de gevaren die de veehouderij kan veroorzaken voor de gezondheid van mensen die in de naaste omgeving wonen (Q-koorts, MRSA, vogelpest) te bezien of het aantal (intensieve) veehouderijbedrijven in de buurt van dorpen en steden drastisch naar beneden moet worden gebracht om het besmettingsgevaar te verkleinen?"
Het antwoord hierop was: "Er is geen direct verband te leggen tussen de vorm van veehouderij en uitbraken van dierziekten. Dierziekten en zoönosen zijn van alle tijden en zullen ook altijd blijven voorkomen."

Dezelfde maand stelde Thieme vragen over maatregelen om verdere verspreiding van de Q-koorts te voorkomen. Ze wilde weten, nu was vastgesteld dat mest niet de enige verspreidingsbron is van Q-koorts, welke andere maatregelen de minister gaat nemen om verdere besmettingen bij mensen tegen te gaan.
Het antwoord hierop luidde onder andere: "Er is nog zeer weinig bekend over de besmettingsroute vanuit de omgeving en dieren naar de mens. Alvorens andere maatregelen te kunnen nemen is nader onderzoek hiernaar nodig. Onderzoeken hebben echter een langere looptijd."

De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) verontschuldigt zich keer op keer voor de trage afwikkeling van de meldingen van q-koorts.

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel De Q-koorts epidemie is uitgezonden op zondag 6 december door de VARA en de NPS.