Metamorfose van een crisis

Kort na aanvang van de financiële crisis van 2008 verzamelt de socioloog Manuel Castells op verzoek van de vermogende Gulbenkian Foundation in Lissabon een kleine groep van internationale topintellectuelen om zich heen om dieper over de crisis na te denken. Terwijl de crisis zich ontpopt en steeds nieuwe vormen aanneemt, doopt Castells zijn groep The Aftermath Network, een verwijzing naar de nieuwe wereld die volgens hem uit de as van de crisis tevoorschijn komt. Vanaf het begin delen de leden van het Aftermath netwerk de mening dat dit niet alleen een financiële en economische crisis is, maar ook een sociale en culturele crisis die een fundamentele verandering van de Europese en Amerikaanse samenlevingen teweeg brengt. Ook de rol van media, politieke partijen en nieuwe geopolitieke verhoudingen kan niet buiten beschouwing blijven. Hoe kan het dat, drie jaar na het failliet van Lehman Brothers en de daarop volgende redding van banken met overheidsgeld, de publieke sector kreunt onder extreme bezuinigingen terwijl de bankensector grote winsten blijft maken? Wat heeft het één met het ander te maken? Wat is er nu precies aan de hand? Wie zijn de daders en de slachtoffers? Wat zijn de culturele, sociale en politieke consequenties? En is er naast een economische analyse van ups en downs as usual niet ook een heel ander verhaal over deze crisis te vertellen? Drie jaar achtereen komen de Aftermath denkers in de zomer bij elkaar in Lissabon, de stad van de Fado waar ooit de plannen voor een ambitieuze Europese agenda werden gesmeed. Intussen verandert de crisis ingrijpend van karakter. Manuel Castells (socioloog, Universitat Oberta de Catalunya, Barcelona en University of Southern California, Los Angeles), Terhi Rantanen (communicatiewetenschapper, LSE, Londen), Michel Wieviorka (socioloog, EHESS, Parijs), Sarah BanetWeiser (cultuurwetenschapper, University of Southern California, Los Angeles), Rosalind Williams (historicus, MIT, Boston) en John Thompson (socioloog, University of Cambridge) analyseren de crisis in al haar verschijningsvormen en bieden nieuwe, verrassende perspectieven. Dat is geen overbodige luxe, want nu, aan de vooravond van Prinsjesdag, hebben, ook hier in Nederland, de gevolgen zich als een olievlek verspreid over alle domeinen van het maatschappelijk leven.

Deze uitzending van het programma Tegenlicht met de titel Metamorfose van een crisis is uitgezonden op maandag 19 september door de VPRO.