TVblik dossier Wim Brands

VPRO Boeken :: Jeroen Brouwers

Sun, 28 Dec 2014 12:54:25 +0100

Jeroen Brouwers, oud- AKO Literatuurprijswinnaar, viert met zijn nieuwste roman 'Het hout', zijn vijftig jarige schrijverschap. Hierin beschrijft hij een jongenspensionaat in de jaren vijftig. Jeroen Brouwers (1940), oud- AKO Literatuurprijswinnaar, viert met zijn nieuwste langverwachte roman 'Het hout', zijn vijftig jarige schrijverschap. Hierin beschrijft hij een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat in de jaren vijftig van de vorige eeuw. In het jongenspensionaat vinden sadisme, seksueel misbruik en vernedering plaats. Broeder Bonaventura is er getuige van en zwijgt zoals iedereen. Maakt dit hem medeplichtig? Brouwers geeft een indringend beeld van de misdaden en de hypocrisie in de roomse kerk, die heden nog de verontwaardiging en frustratie oproepen van wie er het slachtoffer van zijn geweest.

VPRO Boeken :: Special over Wim Brands met Thomas Verbogt en Erik Bindervoet

Sun, 23 Apr 2017 12:18:56 +0100

Jeroen van Kan praat met dichter Erik Bindervoet en Brands vaste redacteur, Thomas Verbogt, over de poëzie van Wim Brands. Begin april 2016 maakte Wim Brands een einde aan zijn leven. Op 4 april 2017 was het een jaar geleden dat Wim Brands, dichter en presentator van VPRO Boeken, een einde aan zijn leven maakte. Wim Brands liet vele honderden uren aan radio- en televisiegesprekken na, maar was naast zijn werk bij de VPRO ook dichter. In die poëzie is hij misschien wel het meest aanwezig. Diezelfde maand verschenen zijn 'Verzamelde Gedichten', samengesteld door Monique Edelschaap en Thomas Verbogt, en het boekje 'Alles komt goed', waarin we hem zien door de ogen van zijn vrienden, dichters die zich aan hem verwant voelden en schrijvers die te gast zijn geweest in zijn programma's. In VPRO Boeken praat Jeroen van Kan met zijn vaste redacteur, schrijver Thomas Verbogt, en met dichter en vertaler Erik Bindervoet over de poëzie van Wim Brands. Bovendien zullen nooit eerder uitgezonden opnamen getoond worden van zijn voordracht tijdens de Nacht van de Poëzie 2014.

Nieuwsuur :: 8-4-2017

Sat, 8 Apr 2017 23:01:55 +0100

Met: * ETA legt de wapens - alsnog - neer * Schrijvers en zelfmoord. Met: * ETA legt de wapens - alsnog - neer. De Baskische afscheidingsbeweging ETA zegt de laatste wapens te hebben ingeleverd. Vanaf nu gaat de militante beweging verder als ongewapende organisatie. Vooral in de jaren 80 maakte de ETA veel slachtoffers door aanslagen. Door schietpartijen en bomaanslagen kwamen in tientallen jaren meer dan achthonderd mensen om het leven. In de studio een gesprek met Fleur Ravensbergen, lid van de internationale verificatie-commissie, die onderzoekt of de ETA zich aan zijn woord houdt. * Schrijvers en zelfmoord. Jeroen Brouwers schreef in 1983 een boek over zelfmoord onder schrijvers. Het werd met veel eerbied ontvangen. Nu is er een hernieuwde uitgave met essays en nog veel meer schrijversportretten. Er zijn ook hoofdstukken gewijd aan Joost Zwagerman en Wim Brands. Jeroen Brouwers verloor een geliefde aan zelfmoord. Nieuwsuur spreekt met hem over zijn boek en zijn fascinatie met het thema.

VPRO Boeken :: Arnon Grunberg

Sun, 8 May 2016 12:12:53 +0100

Jeroen van Kan ontvangt de gelauwerde schrijver Arnon Grunberg (1971) over zijn roman 'Moedervlekken', een genadeloos eerlijke roman over de liefde van een zoon voor zijn moeder en vader. Jeroen van Kan ontvangt de gelauwerde schrijver Arnon Grunberg (1971) over zijn roman 'Moedervlekken'. In 'Moedervlekken' staat het personage Otto Kadoke centraal. Hij is van middelbare leeftijd en werkt als psychiater in een crisiscentrum waar hij ervoor moet zorgen om mensen met een doodswens voor het leven te behouden. Wanneer Otto op een dag bij zijn oude en hulpbehoevende moeder op bezoek gaat, doet een van de Nepalese verzorgsters de deur open, gehuld in slechts een handdoek. Otto Kadoke, die zich als psychiater, altijd aan het protocol houdt, wordt overmand door gevoelens van liefde voor het meisje. Nadat hij verliefd is geworden op de verzorgster van zijn hulpbehoevende moeder, moet hij de zorg voor haar in zijn eentje dragen en zelf gaan organiseren. 'Moedervlekken' is een genadeloos eerlijke roman over de liefde van een zoon voor zijn moeder en vader, en andersom. Een boek over twee mensen die niet kunnen leven - en niet dood kunnen gaan - zonder elkaar. Het markeert een nieuwe fase in Arnon Grunbergs veelomvattende schrijverschap: zorg en liefde sluiten elkaar niet langer uit. Ondanks verlies en pijn blijkt het mogelijk liefde voor het leven te voelen. Arnon Grunberg verloor zijn moeder Hannelore Grünberg-Klein in februari 2015.

VPRO Boeken :: Wim Noordhoek, Alfred Birney

Sun, 1 May 2016 12:45:52 +0100

Te gast zijn de schrijvers Wim Noordhoek over 'Muzenstraat en andere Haagse verhalen' en Alfred Birney over 'De tolk van Java'. Wim Noordhoek schreef samen met Marcel van Eden het boek 'Muzenstraat en andere Haagse verhalen'. Hagenaar ben je en blijf je. Ook al verlaat je de stad achter de duinen, hij laat je nooit helemaal los. Noordhoek en Van Eden groeiden op in Den Haag. De een woont nu in Amsterdam, de ander in Zürich. Dit boek geeft vorm aan wat ze desalniettemin voor altijd aan Den Haag bindt. Van Eeden met zijn levenslange project waarin hij de wereld van voor zijn geboorte tekent, met nadruk op trams, portiekwoningen, beton en de wederopbouw. Wim Noordhoek in verhalen waarin de Haagse geschiedenis, die ook die van zijn familie is, van voor en na de oorlog vorm krijgt. Van het zonnige vooroorlogse Kijkduin tot het naoorlogse Statenkwartier, de resten van de Atlantikwall en de wijk rond Meer en Bos. Allebei weten ze wat het is om op een grijze dag met je rug naar de wereld te staan en uit te kijken over zee. Waarmee ze aansluiten in een lange rij, van Couperus tot J. van Oudshoorn en Willem Brakman. Van Simon Carmiggelt en Remco Campert tot Van Kooten en De Bie. Ook te gast is Alfred Birney over zijn boek 'De tolk van Java'. In De tolk van Java beschrijft Alfred Birney de geschiedenissen van zijn beide ouders in romanvorm, en de impact van hun levens op dat van hemzelf. Voor een Helmondse schoenmakersdochter, een Indische voormalige oorlogstolk en hun zoon - de verteller - bestaat er geen heden. Er is alleen een belast verleden: de jeugd van de moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog in Brabant; de jeugd van de vader, die na de oorlog van Oost-Java naar Nederland vlucht; en de jeugd van de verteller die, geterroriseerd door zijn paranoïde vader, zijn tienerjaren op een internaat doorbrengt. Jarenlang zal hij zijn ouders achtervolgen met vragen over de oorlog, die ook hij als een zware last met zich meedraagt. Hun verhalen zijn spannend, hilarisch, gruwelijk, treurig en rauw. Hun onderlinge verhouding is afwijkend: ze zijn eerder tot elkaar veroordeeld dan dat ze een liefhebbende band hebben, met de herinnering als hun gezamenlijke vijand.

VPRO Boeken :: Paul Damen, Jurriaan Benschop

Sun, 24 Apr 2016 12:36:56 +0100

Paul Damen over zijn 'Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators' en Jurriaan Benschop over 'Zout in de wond. Kunstenaars in Europa'.

Vrije geluiden :: Kluster5, Faarjam, Luigi di Filippi Voices Intimae

Sun, 17 Apr 2016 11:44:52 +0100

Te gast zijn muzikale alleskunner Luige De Filippi; singer-songwriter Faarjam; en het ensemble Kluster 5. Daarnaast een muzikaal eerbetoon aan de overleden Wim Brands.

Boeken op Reis :: Ter herinnering Wim Brands

Sun, 17 Apr 2016 12:14:56 +0100

Buitenhof :: Democratie onder de loep, Onderwijs op de schop, Herdenking Wim Brands

Sun, 10 Apr 2016 13:35:52 +0100

Democratie onder de loep
Vier dagen na het Oekraïne-referendum: oud-Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet, politicoloog aan de Universiteit Twente Martin Rosema en publicist en historicus Arend Jan Boekestijn over het fenomeen referendum en de gevolgen voor het vertrouwen in ons democratisch meerderheidsstelsel.

Het onderwijs opnieuw op de schop
Als het aan Platform 2032 ligt moet het Nederlandse onderwijs drastisch anders: minder vakken, meer aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en meer digitale vaardigheden. Maar in de sector zelf is weerstand. Een discussie met Paul Schnabel, voorzitter van het Platform 2032 en Karin den Heijer, docent Wiskunde aan het Erasmiaans Gymnasium Rotterdam en bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland.

Boeken op Reis :: In memoriam: Wim Brands

Tue, 5 Apr 2016 17:59:53 +0100

VPRO Boeken :: Jan Fabre

Sun, 3 Apr 2016 12:29:56 +0100

Te gast is de internationaal vermaarde en veelzijdige Belgische kunstenaar Jan Fabre met zijn debuutbundel 'Restanten'. Net als in de rest van zijn oeuvre geldt kunst als de finale maatstaf.

VPRO Boeken :: Ian Buruma

Sun, 27 Mar 2016 12:29:52 +0100

Te gast is de Nederlandse journalist, publicist, sinoloog en japanoloog Ian Buruma over zijn boek 'Hun beloofde land: mijn grootouders in tijden van liefde en oorlog'. Te gast is de Nederlandse journalist, publicist, sinoloog en japanoloog Ian Buruma over zijn boek 'Hun beloofde land: mijn grootouders in tijden van liefde en oorlog'. Een indrukwekkende familiegeschiedenis tijdens de meest turbulente jaren van de 20ste eeuw. In het boek vertelt Ian Buruma het verhaal van zijn grootouders Bernard Schlesinger en Winifred Regensburg, naar Engeland uitgeweken Duitse Joden. Hun levensverhaal is getekend door de beide wereldoorlogen. Hun liefde hield zestig jaar stand, hoewel de geliefden jaren van elkaar gescheiden waren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Schlesinger in België, in de Tweede moest hij naar India. Ze schreven elkaar brieven, bijkans dagelijks, waarin ze vertelden over hun dagelijks leven, maar ook over kunst, muziek en hoop. Die enorme hoeveelheid brieven is bewaard gebleven en vormt de basis van Buruma's verhaal. Hun beloofde land is een eerbetoon van de kleinzoon en schrijver Buruma aan zijn grootouders, die erin geslaagd zijn hun familie met toewijding en liefde door twee wereldoorlogen te loodsen.

VPRO Boeken :: Carel van Schaik

Sun, 20 Mar 2016 12:16:58 +0100

Te gast is gedrags- en evolutiebioloog Carel van Schaik over het boek dat hij schreef samen met historicus Kai Michel 'Het oerboek van de mens, de evolutie van de Bijbel'. Te gast is gedrags- en evolutiebioloog Carel van Schaik (Rotterdam, 1953). Van Schaik is expert op het gebied van de orang-oetan, die hij jarenlang observeerde in Indonesië, en corresponderend lid van de KNAW. Hij schreef samen met historicus Kai Michel 'Het oerboek van de mens, de evolutie van de Bijbel'. Geen boek ter wereld heeft meer mensen bewogen dan de Bijbel. Maar de Bijbel is altijd vereerd - of verguisd - als het woord van God. Bijna niemand leest het boek voor wat het werkelijk is: het dagboek van de stoutmoedige pogingen van de mensheid om te gaan met de beproevingen van het leven. De Bijbelverhalen geven een diep inzicht in het wezen van homo sapiens.

VPRO Boeken :: Christoph Buchwald en Hanna Bervoets

Sun, 13 Mar 2016 12:32:55 +0100

Te gast zijn Christoph Buchwald zijn essay 'Gute Nacht, Freunde', die hij schreef naar aanleiding van het thema van de Boekenweek 2016; en Hanna Bervoets over haar roman 'Ivanov'. Christoph Buchwald, die bij uitgeverij Cossee verantwoordelijk is voor het verschijnen van een gestage stroom aan prachtige Duitse literatuur, is te gast in VPRO Boeken, waar hij komt vertellen over zijn boekenweekessay Gute Nacht, Freunde. Daarin typeert hij zijn Heimatland in vijfentwintig Duitse boeken, verschenen tussen 1799 en 2015, die samen een beeld geven van land, geschiedenis en mentaliteit. Buchwald behandelt schrijvers als Georg Foster, Wolfgang Koeppen, Bernhard Schlink, Maxim Leo en Sherko Fatah.

VPRO Boeken :: Alicja Gescinska Steven vd Vijver

Sun, 6 Mar 2016 12:31:53 +0100

Te gast zijn Alicja Gescinska over haar debuutroman Een soort van Liefde, en Steven van de Vijver, schrijver, tropisch arts en Director of Urban Health over zijn boek Vet Arm. Alicja Gescinska (1981) promoveerde in 2012 tot doctor in de Wijsbegeerte. In 2011 werd zij bekend met haar boek De Verovering van de Vrijheid, dat werd genomineerd voor de Socrates Wisselbeker. Nu vertelt ze over haar debuutroman Een soort van Liefde. Na de dood van haar vader, een gerenommeerde professor Duitse cultuurgeschiedenis, staat Elisabeth voor de taak zijn huis leeg te maken. Doordat ze nooit goed met haar vader op kon schieten, lijkt deze opdracht aanvankelijk niet erg zwaar. Maar wanneer Elisabeth een brief ontvangt, geadresseerd aan haar vader, openen zich kamers van het verleden waarvan ze niets wist. Ook te gast is Steven van de Vijver, schrijver, tropisch arts en Director of Urban Health bij het Amsterdam Institute for Global Health and Development, over zijn boek Vet Arm. Wie het economische en wetenschappelijke nieuws een beetje volgt weet: Afrika is booming. Maar hoewel de skylines en snelwegen in hoog tempo oprukken, blijven armoede en corruptie diep geworteld. Het klassieke dorp in de bocht van de rivier van Albert Schweitzer maakt snel plaats voor de sloppenwijken van de grote stad. In de komende twintig jaar zal de Afrikaanse stedelijke bevolking groeien van 390 miljoen in 2008 naar 1,3 miljard in 2050, waarvan het grootste deel in dit soort wijken zal wonen. Met alle gevolgen van dien. Tropenarts Steven van de Vijver woonde drie jaar lang in Nairobi, Kenia, waar hij onderzoek deed naar hart- en vaatziekten. In Vet Arm vertelt hij over zijn ervaringen met de nieuwe generatie in de sloppenwijken van een van de grootste metropolen van het continent. Hier wisselen de derde wereld en moderniteit 3.0 elkaar in hoog tempo af. Ziektes als obesitas en suikerziekte groeien als kool, terwijl tyfus en kindersterfte nog welig tieren. Zogenaamde heksen worden op middeleeuwse wijze gestenigd, terwijl rekeningen alleen nog maar via mobiele telefoon worden betaald. Welkom in het hedendaagse Afrikaanse dorpje in de bocht van de rivier.

VPRO Boeken :: Tommy Wieringa

Sat, 5 Mar 2016 11:06:50 +0100

Schrijver Tommy Wieringa, o.a. bekend van Joe Speedboot, Caesarion en Dit zijn de namen, vertelt over zijn nieuwste boek Honorair Kozak. Schrijver Tommy Wieringa, o.a. bekend van Joe Speedboot, Caesarion en Dit zijn de namen, vertelt over zijn nieuwste boek Honorair Kozak. Op de Oekraïense steppe wordt Tommy Wieringa tot honorair kozak geslagen, in Wenen vindt hij een illustere dubbelganger die naamloos door de geschiedenis werd toegedekt en in een woestijnklooster waant hij zich de valse bruid van Jezus. De reis voert langs muzen en minnaressen, gaat te paard, per schip en in gammele vliegtuigjes; Wieringa toont zich een onverschrokken wereldveroveraar. 'Ooit bezat ik het volmaakte ei. Het was ongeveer zo groot als dat van een merel en had als bijzondere eigenschap dat het leeg was - niets dan een witte schaal rondom eivormige lucht.'

VPRO Boeken :: Hans Maarten vd Brink, Marja Pruis

Sun, 21 Feb 2016 12:37:54 +0100

Te gast zijn Hans Maarten van den Brink over zijn roman Dijk, de opvolger van zijn internationale bestseller Over het water, en criticus en columniste Marja Pruis met haar roman Zachte riten. Te gast is Hans Maarten van den Brink over zijn roman Dijk, de opvolger van zijn internationale bestseller Over het water. Op een koude ochtend in 1961 beginnen twee jongens hun werkzame leven in een kantoor aan een slordige gracht in Amsterdam. Meer dan veertig jaar later moet een van beiden afscheid nemen. Terwijl alles om hem heen veranderd is, lijkt Karl Dijk al die tijd dezelfde te zijn gebleven. Maar juist dat maakt hem voor zijn collega zo raadselachtig. Wat verklaart bijvoorbeeld dat Dijk op zijn eigen afscheidsreceptie niet verschijnt? Is meegaandheid tegenover je superieuren en je collega's beter dan het vasthouden aan principes? En wat blijft er van een leven lang toegewijde arbeid uiteindelijk over? Ook te gast is criticus en columniste Marja Pruis met haar roman Zachte riten. Guusje Bouhuys, poëziedocente, huisvriendin, zus, heeft haar leven op de rem gezet. Als haar beste vriend wordt beschuldigd van plagiaat en een dierbare collega doodziek blijkt, beseft ze dat ze haar zorgvuldig geconserveerde universum zal moeten verlaten. In een absorberende stijl, ironisch en bitterzoet, schrijft Marja Pruis over het verlangen trouw te blijven aan de mensen die met je meelopen, ook als ze er niet meer zijn. Kun je een ander redden, behoeden voor de val? Kun je jezelf bewaren als in een gedicht? Over de conflictsituaties van de menselijke ziel, de betekenis van poëzie en de plaats van liefde in ons leven.

VPRO Boeken :: Roel Bentz vd Berg, Menno Wigman

Sun, 14 Feb 2016 12:29:52 +0100

Te gast zijn Roel Bentz van den Berg over zijn roman Het naderen van een brug, en dichter Menno Wigman over zijn dichtbundel Slordig met Geluk. Te gast zijn Roel Bentz van den Berg over zijn roman Het naderen van een brug, en dichter Menno Wigman over zijn dichtbundel Slordig met Geluk. 'Het naderen van een brug' is een intense roman over liefde, rouw, acteren, de valkuilen van het bewustzijn en de veerkracht van de menselijke ziel én de vraag in hoeverre wij echt aanwezig kunnen zijn in ons eigen leven en dat van een ander. Mark was al maanden vermist, en de wereld was verdeeld in mensen die de hoop dat hij ooit nog levend en wel boven water zou komen inmiddels hadden opgegeven en zij die dat nog niet hadden gedaan. Twee mensen zijn voorgoed onbereikbaar voor elkaar geworden: de een verstrikt in de tussenwereld van een nabestaan, op doortocht naar wat hij de werkvloer van de werkelijkheid noemt de ander in ballingschap binnen de muren van een huis dat zich tegen haar heeft gekeerd. Bij het zoeken naar een uitweg blijkt dat niet alleen het leven maar ook de dood een gene zijde heeft. Ook te gast is dichter Menno Wigman over zijn dichtbundel Slordig met Geluk. Twee koortsachtige jaren lang was Menno Wigman stadsdichter van Amsterdam. Hij organiseerde poëzieavonden in ramsjpaleizen, nodigde vergeten dichters uit nog één keer uit hun werk te lezen, schreef gedichten met gedetineerden en riep zelfs de Bijlmerbajes Poëzieprijs in het leven. Nog geen halfjaar later spoelde hij met een mysterieuze hartkwaal op de intensive care aan. 'Twee weken in mijn eigen graf gekeken,' heet het in een gedicht. In Slordig met Geluk volgen we de dichter door een wereld die steeds moeilijker te doorgronden lijkt. We treuren met hem mee om verdwenen familieleden, vrienden en geliefden. En toch voelen we ons vooral aangesproken door de 'gure schoonheid' die uit deze gedichten spreekt: 'Ik trapte naar de zon en wist niet hoe te leven.'

VPRO Boeken :: Pia de Jong, Guus Luijters Hein Aalders

Sun, 7 Feb 2016 12:24:58 +0100

Te gast zijn Pia de Jong (1961) over haar boek Charlotte, en Guus Luijters en Hein Aalders over het brievenboek Bleib Gesund! van Heere Heeresma (1932-2011). Te gast zijn Pia de Jong (1961) over haar boek Charlotte, en Guus Luijters en Hein Aalders over hun brievenboek Bleib Gesund! 'Charlotte' is het diep persoonlijke relaas van Pia de Jong over het jaar waarin zij haar pasgeboren, doodzieke dochter koesterde binnen de veilige cocon van haar gezin. Haar werd verteld zich op het ergste voor te bereiden. In plaats daarvan koos zij voor de liefde. Overweldigende liefde. Hein Aalders, hoofdredacteur van het tijdschrift over schrijvers en literatuur De Parelduiker, heeft Bleib Gesund! samengesteld en van een biografische schets voorzien. Schrijver Guus Luijters had veelvuldig briefcontact met Heere Heeresma en vertelt over zijn jeugd in Plan Zuid en de oorlogsjaren. Heere Heeresma geldt als een van de meest markante Nederlandse schrijvers van na de oorlog. Hij werd in de jaren zestig en zeventig bekend door veelgelezen romans als Een dagje naar het strand, Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp en Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming, en zette niet lang voor zijn dood met 'Een jongen uit plan Zuid' de kroon op zijn werk.

VPRO Boeken :: Hans Achterhuis, Erno Eskens

Sat, 6 Feb 2016 10:54:45 +0100

Te gast is Hans Achterhuis over zijn boek 'Erfenis zonder testament', dat hij samen met Maarten van Buuren schreef; en Erno Eskens over 'Beestachtige geschiedenis van de filosofie'. Te gast is Hans Achterhuis over zijn boek 'Erfenis zonder testament', dat hij samen met Maarten van Buuren schreef. De tien geboden zijn een erfenis die ons zonder bijbehorend testament is nagelaten. Vorige generaties dachten nog wel over zo'n testament te beschikken. Zij meenden in grote lijnen te weten hoe de geboden moesten worden uitgelegd en toegepast. Die zekerheid is ons moderne mensen uit handen geslagen. Wat moeten wij met voorschriften die duizenden jaren geleden zijn ontstaan in een tribale samenleving die totaal verschilt van de onze? Ook te gast is Erno Eskens, programmadirecteur bij de Internationale School voor Wijsbegeerte. Hij schreef 'Beestachtige geschiedenis van de filosofie' waarin hij aan de hand van talloze schilderijen, beeldhouwwerken, tuinontwerpen, historische foto's en manuscripten verteld hoe 26 eeuwen filosofie ons zelfbeeld hebben gevormd. Hoe kijken we in het bijzonder aan tegen ons lichaam en tegen onze dierlijkheid?

VPRO Boeken :: Paul Frissen

Sun, 24 Jan 2016 12:30:46 +0100

Te gast is Paul Frissen, hoogleraar bestuurskunde, over zijn boek 'Het geheim van de laatste staat'. In dit boek formuleert Frissen kritiek op het verlangen naar transparantie. Te gast is Paul Frissen, hoogleraar bestuurskunde aan de universiteit in Tilburg, over zijn boek 'Het geheim van de laatste staat'. In dit spraakmakende boek formuleert Paul Frissen een fundamentele kritiek op het verlangen naar transparantie. Het geheim van de laatste staat is bedoeld voor iedereen die voorbij het transparantie-denken wil reflecteren op wat de staat nodig heeft om onze vrijheid te beschermen. De vrijheid van de burger berust op zijn fundamentele recht op geheimen. Van de staat verwacht de burger transparantie. Om de vrijheid van de burger te beschermen heeft echter ook de staat geheimen nodig. Over deze politiek-filosofische paradox gaat Het geheim van de laatste staat. Paul Frissen formuleert een cultuurkritische beschouwing van het verlangen naar transparantie dat teruggaat tot de klassieke oudheid en in de moderniteit zijn hoogtepunt vindt. In scherpe analyses laat hij zien hoe afschuwwekkend de totale transparantie is. Voor een 'kleine antropologie van het staatsgeheim' heeft Paul Frissen gesprekken gevoerd met (voormalige) medewerkers van geheime diensten en andere betrokkenen uit het domein van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Geheimen en geheimhouding blijken onmisbaar voor de burger én voor de staat. Als de macht van de staat wordt bedreigd door duistere krachten in het verborgene is ook de vrijheid van de burger in gevaar. De staat moet zich kunnen wapenen tegen bedreiging van rechtstaat en democratie.

VPRO Boeken :: Arie Storm, Nick ter Wal

Sun, 17 Jan 2016 12:39:55 +0100

Te gast is weblogger Nick ter Wal die een selectie maakte uit Nanne Teppers brieven: De Kunst is mijn slagveld, en Arie Storm over zijn boek Het laatste testament van Frans Kellendonk. Publicist en weblogger Nick ter Wal (1983) maakte een persoonlijke selectie uit Nanne Teppers brieven uit de jaren 1993-2004: De Kunst is mijn slagveld. Toen Nanne Tepper op 10 november 2012 een einde maakte aan zijn leven werd duidelijk hoe indrukwekkend zijn status als schrijver was. Ook kwam aan het licht dat hij naast auteur van een bescheiden oeuvre ook schrijver was van duizenden brieven. Het eerste wat Nanne Tepper aan het begin van elke dag deed was: brieven schrijven, 'om polsen en kwabben los te maken'. Hij voerde intensieve correspondenties met vrienden, redacteurs, bewonderaars en collega-schrijvers over uiteenlopende onderwerpen. Ook te gast is schrijver en literatuurcriticus Arie Storm (1963) over zijn boek Het laatste testament van Frans Kellendonk. Het boek is het verslag van de terugkeer op aarde van de schrijver in het jaar 2015, nadat hij in 1990 gestorven was. Wat is er in die vijfentwintig jaar veranderd? Wat is er geworden van zijn voormalige literaire vrienden en vijanden? Kellendonk vertelt zélf het verhaal dat hij tijdens zijn leven niet kon opschrijven. Hij vergelijkt het heden met het verleden, en vertelt over zijn jeugd, zijn tijd als redacteur van een literair tijdschrift, het schandaal dat ontstond toen zijn roman Mystiek lichaam verscheen, zijn band met zijn vader én zijn grootste liefde. Arie Storm schetst een scherp en authentiek portret van de schrijver en van diens biograaf.

VPRO Boeken :: Inez van Dullemen, Arita Baaijens

Sun, 10 Jan 2016 12:30:58 +0100

Te gast zijn Inez van Dullemen over haar zevenentwintigste roman: 'De twee rivieren', waarin ze terugblikt op haar leven; en Arita Baaijens over haar boek 'Zoektocht naar het paradijs'. Van Inez van Dullemen verscheen haar zevenentwintigste roman: 'De twee rivieren'. In haar boek blikt de 89-jarige schrijfster terug op haar leven en op haar relatie met theatermaker Erik Vos (86). Het boek is een verzameling van herinneringen die Inez Van Dullemen heeft opgediept uit de dagboeken die ze gedurende haar leven heeft bijgehouden. Ze schrijft over haar vrienden, onder wie Jan Arends, met wie ze in de Tweede Wereldoorlog een literair clubje oprichtte. Over het bombardement op Rotterdam, waarbij de zon 'als een schimmige bol' boven de stad stond. Over haar aanhoudende drang om te reizen en de plekken die ze heeft bezocht. Over haar man Erik, die als echtgenoot maar ook als theatermaker besproken wordt. Over haar werk als auteur waarin ze zichzelf voorstelt als 'een mier die de heilige berg Fujiyama probeert te beklimmen'. En over hoe het is als al die dingen langzaam ophouden: als het reizen niet meer kan, het zomerhuis verkocht is, de vrienden ziek worden en doodgaan. Ook te gast is Arita Baaijens over haar boek 'Zoektocht naar het paradijs'. Een onderzoek naar waarheid en werkelijkheid in het hart van Centraal-Azië. Na een persoonlijke crisis reist Arita Baaijens af naar het Altajgebergte in het zuidwesten van Siberië, waar het legendarische Shambhala te vinden zou zijn, een aards paradijs in een doolhof van gletsjers en ravijnen. Onvermoeibaar trekt de reizigster te paard over besneeuwde bergen en door donkere wouden waar wolven en beren wonen. Onderweg ontmoet ze keelzangers, stoere herders, biologen, sjamanen, kluizenaars, professoren en profeten, maar het paradijs blijft onvindbaar, zelfs na jaren zoeken. Ze raakt geïntrigeerd door het geloof van lokale bewoners in de heilige natuur en vraagt zich af hoe landschap en geest elkaar beïnvloeden. Hoe fantasie zich van de werkelijkheid onderscheidt. En of wetenschap het monopolie op waarheid bezit. De zoektocht naar het paradijs zet het leven van de ontdekkingsreizigster weer op de rails.

VPRO Boeken :: K. Schippers

Sun, 3 Jan 2016 12:33:53 +0100

Te gast is dichter en prozaschrijver K. Schippers over zijn boek Niet verder vertellen. In het boek reist K. Schippers naar Turijn om de ruimte te zien waarin De Chirico en Giacometti werkten. Dichter en prozaschrijver K. Schippers (1936) vertelt over zijn boek Niet verder vertellen. In het boek reist K. Schippers naar Turijn om het licht en de ruimte te zien waarin De Chirico en Giacometti werkten. Op die reis heeft hij foto's bij zich die hij onlangs vond, oude foto's uit de Amsterdamse fotografische ateliers van de negentiende eeuw, waarover zijn moeder hem vertelde. Op typisch Schipperiaanse wijze komen de mensen op die foto's, en dus ook zijn moeder, tot leven. Ze wordt gefotografeerd en geschilderd door Breitner, en alsof ze nooit helemaal is weg geweest, gaat zij een rol spelen in zijn verhaal van nu. Een speelsere werkelijkheid wordt nauwelijks geschreven.

VPRO Boeken :: Tommy Wieringa

Mon, 28 Dec 2015 10:57:17 +0100

VPRO Boeken :: Jacques Meerman, Herman de Regt, Hans Dooremalen

Sun, 20 Dec 2015 12:12:02 +0100

Te gast zijn Jacques Meerman die 'Kleine Geschiedenis van de Nederlandse keuken' schreef, en Herman de Regt en Hans Dooremalen over hun boek Het Snapgevoel. Te gast is Jacques Meerman die 'Kleine Geschiedenis van de Nederlandse keuken' schreef, waarin hij laat zien hoe onze gastronomische traditie in de loop van de eeuwen gevormd is door wereldse invloeden. Door de Arabische landbouwrevolutie werden spinazie en bloemkool geïntroduceerd. In de middeleeuwen leerden we amandelen en de eerste exotische specerijen kennen. De ontdekking van Amerika in 1492 bracht sperziebonen en tomaten, en vanaf de zeventiende eeuw zouden de Indische kruiden ons eten op smaak brengen. Ook te gast zijn Herman de Regt en Hans Dooremalen over hun boek Het Snapgevoel. Mensen menen vaak iets te weten enkel op basis van hun gevoelens. Maar is ons gevoel als bron van kennis wel betrouwbaar? De Regt en Dooremalen onderzoeken een heel specifiek gevoel dat een fundamentele rol speelt in het totstandkomen van onze overtuigingen en noemen dit het snapgevoel: het aangename gevoel dat je hebt als je iets begrijpt of snapt. In dit boek leggen ze uit wanneer het snapgevoel ons leidt naar ware opvattingen en wanneer het slechts de illusie van begrip creëert. Op tijd inzien dat er zoiets is als het snapgevoel, maakt dat we bepaalde gevaren kunnen vermijden.

VPRO Boeken :: Joke van Leeuwen en Imme Dros

Sun, 13 Dec 2015 12:42:52 +0100

Te gast is Imme Dros die 'Ilias' van Homeros - het eerste boek van de westerse literatuur - heeft vertaald en Joke van Leeuwen over haar roman De onervarenen. Imme Dros heeft na het grote succes van haar Odysseia nu ook de 'Ilias' van Homeros - het eerste boek van de westerse literatuur - vertaald, tot groot genoegen van haar enorme schare fans. Het grote epos over de gruwelen van de oorlog, eerzucht en wraak, maar ook over liefde en vriendschap, is tot in onze tijd ongelooflijk invloedrijk gebleven. Het beleg van Troje sleept zich al vele jaren voort en het ziet er niet naar uit dat de Grieken dicht bij een overwinning zijn. Hun grootste held Achilleus heeft zich na een ruzie met legerleider Agamemnon teruggetrokken uit de oorlog. Pas als zijn geliefde Patroklos is gesneuveld (in de wapenrusting van Achilleus), werpt hij zich weer in de strijd, om hem te wreken. Ook te gast is schrijfster Joke van Leeuwen over haar roman De onervarenen. Het zit de jonge, in armoede levende Odile en haar man Koben niet mee. Aardappelrot, een verstoten moeder en een leven zonder perspectief. Waarom zouden ze niet ingaan op het aanbod van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting, die hun een gouden toekomst voorspiegelt aan de andere kant van de oceaan?

VPRO Boeken :: Arjen Fortuin

Sun, 6 Dec 2015 12:37:57 +0100

Wim Brands opent vanuit de Hortus Botanicus in Amsterdam vensters op de wereld met schrijvers van recent verschenen fictie en non-fictie.

VPRO Boeken :: Jan Siebelink, Annejet van der Zijl

Sun, 29 Nov 2015 12:41:56 +0100

Te gast zijn Jan Siebelink over zijn boek 'Margje', een vervolg op 'Knielen op een bed violen'; en Annejet van der Zijl over 'De Amerikaanse prinses'. Jan Siebelink vertelt over zijn boek 'Margje'. Ruben Sievez, de zoon uit 'Knielen op een bed violen', is in het boek een oudere man, die gedurende een lange oudejaarsnacht terugkijkt op zijn leven, al dwalend door de leegstaande villa van zijn oom Anton. In de kelder vond hij als jongen op een dag een album met daarin een foto van de oom met een jonge vrouw. In haar herkende Ruben onmiddellijk zijn moeder Margje, die op datzelfde moment boven thee dronk. Zijn leven lang zal Ruben over deze vrouw een onmogelijke droom koesteren. Hield zij immers niet meer van zijn jongere broer Thomas, die rebelleerde tegen zijn door de godsdienst bezeten vader? Ook te gast is Annejet van der Zijl over 'De Amerikaanse prinses', waaraan Van der Zijl vier jaar werkte. Zij beschrijft in dit boek het turbulente en tot de verbeelding sprekende leven van Allene Tew (1872-1955), de peetmoeder van prinses Beatrix. Opgegroeid in een stalhouderij op het Amerikaanse platteland, wist deze zakenvrouw zich op te werken tot een van de rijkste vrouwen van New York. Ze ging om met politici, kunstenaars en royalty en trouwde vijf keer, onder andere met een Duitse prins en een Russische graaf. Tijdens haar speurtocht stuitte Van der Zijl echter ook op de grote persoonlijke tragedies die Allene's leven tekenden en de onnavolgbare wijze waarop zij daarmee om ging.

VPRO Boeken :: Hans Achterhuis, Erno Eskens

Sun, 22 Nov 2015 12:17:53 +0100

VPRO Boeken :: Julian Winter, Mark Geels en Tim van Opijnen

Sun, 15 Nov 2015 12:21:53 +0100

Te gast zijn Wiljan van den Akker en Esther Jansma die onder het pseudoniem Julian Winter het boek 'De Messias' schreven; en Mark Geels en Tim van Opijnen, samenstellers van 'Dit is het mooiste ooit'. Wiljan van den Akker en Esther Jansma, beiden hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, hebben samen een roman geschreven onder het pseudoniem Julian Winter. Het boek, getiteld 'De Messias' gaat over de Nederlandse houtdeskundige Emma Faber die als kersverse hoogleraar in Berlijn een onderzoeksopdracht voor de datering van een viool aanneemt. Ze stapt ongeweten een wereld binnen waar hebzucht en machtswellust regeren. Liefde voor eeuwige schoonheid, geloof in wetenschappelijke objectiviteit en bewondering voor genieën blijken gefundeerd op leugens en bedrog, vervalsingen en fraude. In haar zoektocht naar de waarheid ontdekt ze dat het mantra van de moderne wetenschap, 'meten is weten', geen oplossing biedt. Haar tocht voert haar naar Genève, Oxford en Los Angeles, maar ook terug naar haar streng religieuze opvoeding in Amsterdam. Ook te gast zijn viroloog Mark Geels en geneticus Tim van Opijnen, samenstellers van 'Dit is het mooiste ooit', de derde editie in de succesvolle reeks 'Nederland in ideeën', waarin toonaangevende wetenschappers, ondernemers en kunstenaars hun meest waardevolle inzichten delen. Onder anderen Peter van Uhm, Ben Tiggelaar, Nelleke Noordervliet, Maaike Ouboter, Hein de Kort en 96 anderen geven antwoord op de vraag van Viktor& Rolf: 'Wat is het mooiste dat je ooit hebt gezien?' Iedereen maakt in zijn vakgebied momenten mee die uitzonderlijk mooi, ontroerend of inspirerend zijn, momenten waardoor de wereld eventjes langzamer gaat draaien. Een geriater wordt geraakt door de schoonheid van Italiaans porselein, een natuurkundige bezoekt voor het eerst de gletsjers van Spitsbergen, een muzikant bewondert de dood en een journalist brengt een ode aan de waterstofbom.

VPRO Boeken :: Elisabeth Lockhorn en Hans Goedkoop

Sun, 8 Nov 2015 12:43:55 +0100

Te gast is Hans Goedkoop, over zijn boek 'Iedereen was er. Een feest voor Renate Rubinstein'. De schrijfster, journaliste en columniste Renate Rubinstein(1929-1990) vierde haar vijftigste verjaardag op 16 november 1979 met een diner dat in kleine kring legendarisch werd. Van het feest bestaat een bandopname. Met een scherp oor voor dat materiaal schetst Hans Goedkoop het portret van een schrijfster op haar hoogtepunt. Een portret dat net zo lichtvoetig en verrukkelijk is als de avond zelf. Ook te gast is Elisabeth Lockhorn over 'Andreas Burnier. Metselaar van de wereld'. Schrijver en criminoloog Andreas Burnier werd als Joods kind in de oorlog in zestien verschillende onderduikgezinnen geplaatst. Als transgender avant la lettre worstelde zij met haar identiteit. Als feministe weigerde zij mannenhaat en gebrek aan ambitie als deugden te aanvaarden. Als wetenschapper waagde ze het te vloeken in de Kerk der Rede. Toen de euthanasiewet in de maak was, die door heel vooruitstrevend Nederland werd omhelsd, wees zij in een fel pamflet op de gevaren ervan en bepleitte zij andere vormen van omgang met stervenden. In een tijd dat de ziel werd afgeschaft had zij de euvele moed het over de ziel te hebben.

VPRO Boeken :: Cherry Duyns en Judith Herzberg

Sun, 1 Nov 2015 12:24:18 +0100

Te gast zijn Cherry Duyns, over zijn fotoboek 'Voor mijn ogen'; en Judith Herzberg die het kunstwerk 'Leven? of Theater?' van Charlotte Salomon vertaalde naar een graphic novel. Cherry Duyns (1944) belicht via documentaires, toneelspel en romans steeds de komische zinloosheid en vergankelijkheid van het bestaan. Voor het eerst maakt hij gebruik van foto's om zijn verhaal te vertellen in 'Voor mijn ogen', een boek vol luchten en landschappen, vogels en de zee. De grondtoon van al zijn verhalen is melancholie. 'Melancholie is een manier van kijken. Het heeft te maken met hoe je in het leven bent gezet. Met de ervaringen die je hebt,' aldus Cherry Duyns. Ook te gast is Judith Herzberg. Zij vertaalde 'Leven? of Theater?' van Charlotte Salomon (Berlijn 1917- Auschwitz 1943) naar een graphic novel bestaand uit een mix van gouaches, transparanten, teksten en muzikale aantekeningen. Charlotte Salomon groeide op in een geassimileerd joods gezin. Haar wereld stort in wanneer ze vlucht naar haar grootouders in Zuid-Frankrijk, en daar voor het eerst beseft dat haar moeder niet is overleden aan de gevolgen van een zware griep, maar zelf een einde aan haar leven heeft gemaakt. Ze gaat schilderen en bindt de strijd aan in een gigantisch kunstproject dat schilderijen, muziek en tekst combineert. In 1942 rondde Charlotte het werk af, en overhandigde haar dokter de enorme koffer met daarin haar levenswerk.

VPRO Boeken :: Jan Brokken en Eric de Kuyper

Sun, 25 Oct 2015 12:27:56 +0100

Te gast zijn Jan Brokken over zijn boek 'De Kozakkentuin', waarin hij de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Michaïlovitsj Dostojevski beschrijft; en Eric de Kuyper over 'Aan zee'. In 'De Kozakkentuin' beschrijft Jan Brokken de bijzondere vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Michaïlovitsj Dostojevski. De levensgeschiedenis van de familie Von Wrangel werd door Brokken eerder beschreven in zijn magistrale Baltische zielen. De nazaten van de familie attendeerden Brokken op de vriendschap tussen Alexander en Dostojevski. Er bleek een verzameling documenten, memoires en brieven bewaard te zijn gebleven. Brokken verdiepte zich in dit rijke archief en schreef een boek over deze vriendschap, die bijna een kwart eeuw heeft geduurd. Met grote verbeeldingskracht reconstrueert Brokken de wereld waarin beide jongemannen leefden, werkten en beminden, met verve schetst hij de turbulente gebeurtenissen in het Rusland van de tweede helft van de negentiende eeuw. Ook te gast is Eric de Kuyper over zijn boek 'Aan zee'. Met dat boek begon de cyclus die Eric de Kuyper aan zijn kinderjaren wijdde. De wereld van zijn jeugdjaren roept hij in herinnering als een ode aan de Sehnsucht. In deze herinneringen aan lange zomervakanties in het naoorlogse Oostende volgt De Kuyper een uitgebreide, kinderrijke Brusselse familie in haar dagelijkse doen en laten. Gezien vanuit de blik van een kleine jongen die als oudste van de jongste 'kinders', als lieveling en postillon d'amour van de ouderen, maar ook als de volwassene die eigen deskundigheid in spel met zand en water moet overlaten aan 'het vergeten'. Een ontwapenend beeld van een strandwereld die voorgoed verdwenen is.

VPRO Boeken :: Marcia Luyten & Chris de Stoop

Sun, 18 Oct 2015 12:35:54 +0100

Te gast zijn Marcia Luyten, over haar boek 'Het Geluk van Limburg', waarin ze het gezinsleven in een hechte mijnwerkerskolonie schetst; en Chris de Stoop over 'Dit is mijn hof', over het boerenleven. Marcia Luyten schetst in haar boek 'Het Geluk van Limburg' het rauwe en tegelijkertijd kleurrijke gezinsleven in een hechte mijnwerkerskolonie. Aan de hand van de dramatische familiegeschiedenis van Limburgs bekendste volkszanger, Jack Vinders, beschrijft ze de opkomst en ondergang van de steenkoolindustrie: een sociaal-culturele geschiedenis van de Limburgse steenkolenmijnen. Ook te gast is Chris de Stoop over 'Dit is mijn hof', waarin hij beschrijft hoe het boerenbedrijf in de Zeeuws-Vlaamse polder plaats moet maken voor nieuwe natuur. De Stoop, zelf boerenzoon uit de streek, keert terug naar zijn ouderlijke boerderij en kijkt naar het veranderde landschap om zich heen. Hij kijkt terug op het boerenleven dat het land maakte tot wat het was, duizend jaar lang.

VPRO Boeken :: Maaike Meijer, Joost Kircz en Ap Dijksterhuis

Sun, 11 Oct 2015 12:28:56 +0100

Te gast zijn psycholoog Ap Dijksterhuis over zijn boek 'Op naar geluk'; en Maaike Meijer en Joost Kircz die gezamenlijk een schrijversprentenboek 'Stoeten Ritseldingen' samenstelden. In 'Het slimme onbewuste' schreef psycholoog Ap Dijksterhuis (1968) hoe we ons bewustzijn nodig hebben om geluk te ervaren, hoewel ons gedrag vooral bestuurd wordt door het onbewuste. In 'Op naar geluk' legt hij uit hoe we dat moeten doen. Ons geluk hebben we voor een aanzienlijk deel in eigen hand. Voor 50 procent zelfs, zo vertelt de hedendaagse wetenschap ons. In de zoektocht naar het begrijpen van geluk verbindt Dijksterhuis de moderne psychologie en neurowetenschap met de klassieke westerse en oosterse filosofie. De lezer wordt bijvoorbeeld meegenomen langs het boeddhistische ideaal van mindfulness en het heilzame effect van reizen. Ook te gast zijn Maaike Meijer en Joost Kircz die gezamenlijk een schrijversprentenboek 'Stoeten Ritseldingen' samenstelden over de dichteres Fritzi Harmsen van Beek (1927-2009). Zij vormde het creatieve middelpunt van Villa Jagtlust, het verzamelpunt voor grensverleggende auteurs in de jaren vijftig. Al is het oeuvre van Fritzi Harmsen van Beek bescheiden, ze wordt wel tot de grootste dichters van Nederland gerekend. Naast schrijver en dichter was zij ook tekenaar. Fritzi Harmsen van Beek was de dochter van twee bekende illustratoren, Eelco Harmsen van Beek en Freddie Langeler. Het werk van haar vader zette zij na zijn dood nog een tijdje voort. Zo maakte zij de twee laatste Flipje van Tiel-beeldverhalen.