Labyrint :: Serieuze spelletjes

Thu, 8 Apr 2010 00:32:06 +0100

Nieuwe technieken op het gebied van robotica en gaming zorgen voor een revolutie in de zorg. De patiënt revalideert spectaculair beter en sneller met behulp van de computer, bewegingsensoren en levensgrote videoschermen waarmee de patiënt als het ware in het eigen lichaam kijkt. Diezelfde computertechniek brengt tevens grote veranderingen in oorlogsvoering. Militairen voeren vanachter een computerscherm een bijna virtuele oorlog, ze maken gebruik van robots die gevaarlijke verkenningen uitvoeren en robots die bommen onschadelijk maken. Een goede ontwikkeling. Maar wat vinden we van robots die zelf beslissen of en op wie ze schieten? Toekomstmuziek? We laten zien dat deze ontwikkeling verder is dan we denken en duikt in de wereld van de serieuze spelletjes. Na een hersenbloeding of heftig ongeluk moet de patiënt opnieuw leren bewegen. Dat betekent eindeloos oefenen met een fysiotherapeut. Door nieuwe technieken hoeft dat niet meer. Elena Yaralova is in Israël een bekende actrice. Ternauwernood overleefde ze een auto-ongeluk. Nu revalideert zij in het Sheba ziekenhuis in Israël. Ze wordt in een futuristisch pak gehesen en oefent in een virtuele spelomgeving. Een nieuw systeem maakt het mogelijk om in realtime spieren en spierkracht te zien. Met behulp van dit zogeheten Human Body Model, ontwikkeld door het Nederlandse bedrijf Motek Medical, zien patiënt en behandelaar meteen wat er mis is. Ze weten precies aan welke spier ze moeten werken. Het is een revolutionaire techniek die dit jaar in verschillende instellingen zijn intrede doet. In Israël wordt het als eerste klinisch toegepast. Volgens de artsen verandert dit systeem de manier van diagnosticeren en revalideren. Bovendien heeft de visuele input tijdens het revalideren grote invloed op de hersenen. Niet-functionerende hersenen worden weer aangezet tot activiteit. Zo kunnen verdwenen lichaamsfuncties weer worden hersteld. Technieken uit de animatie- en gaming industrie zorgen voor een revolutie op revalidatievlak. Maar deze ontwikkelingen vinden ook plaats op andere gebieden, zoals het militaire veld. Steeds vaker oefenen militairen hun strategieën in een virtuele omgeving. In oorlogsgebieden worden vliegtuigen en voertuigen op afstand met een joystick bestuurd, net als in een computerspel. Nog een stap verder: het Amerikaanse leger organiseert gaming-wedstrijden en rekruteert de beste spelers. Want om deze gevechtsvliegtuigen te besturen hoef je geen piloot te zijn, maar een goede gamer. De afstand tussen de vechtende partijen wordt steeds groter. Een groot deel van de Amerikaanse vliegtuigen boven Afghanistan wordt bestuurd vanuit Nevada (VS). De 'piloten' staan 's ochtends in de file. Op de grond in Irak rijden al meer dan 12.000 onbemande voertuigen. Ze nemen gevaarlijke taken van soldaten over, zoals het ontmantelen van bermbommen en verkenningsoperaties. Ze zijn bij de militairen uitermate populair. De Packbot heeft zelfs een fanpagina op de sociale netwerk site facebook. De zogeheten UGV's (Unmanned Ground Vehicles) en UAV's ( Unmanned Air Vehicles) kunnen autonoom opereren. Nu is er vaak nog een menselijke tussenfactor, maar ook die zal verdwijnen. Als zij geheel autonoom gaan opereren, besluiten zij zelf wanneer ze schieten. Dit roept vragen op. Kan een robot onderscheid maken tussen een burger en soldaat? Wie is verantwoordelijk als een robot een fout maakt? Labyrint praat met voor- en tegenstanders over deze ontwikkelingen op militair gebied, onder anderen met professor Jaap van den Herik (Universiteit Tilburg), specialist op het gebied van kunstmatige intelligentie; Noel Sharkey, professor kunstmatige intelligentie en robotica (Universiteit van Sheffield) en Martin van Creveld, militair historicus. Nemen robots het van ons over? En is dat wel zo erg?

TVblik dossier Jaap van den Herik

Labyrint :: Serieuze spelletjes