TVblik dossier Ferdinand Borger

De Nachtzoen :: Ferdinand Borger

Wed, 23 May 2012 07:00:02 +0100

Hij bezocht pelgrimsplaatsen in Europa en schreef er een boek over. Als kind droomde hij dat een engel hem een heel groot ei wilde geven, maar het viel kapot. Vlak voor hem. Hij is toe aan de nacht van de tegenspraak. Deze nachtzoen krijgen we van Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Klaas Hendrikse

Mon, 7 Jan 2008 21:53:45 +0100

Klaas Hendrikse is atheïst en predikant in Zierikzee en Middelburg. Hendrikse groeide op in een atheïstisch nest, maar was toch nieuwsgierig naar al die mensen die in God geloven. Zelf denkt hij niet dat God bestaat, maar hij gelooft wel in hem of haar. God is volgens hem de naam die mensen geven aan een gebeurtenis. Hendrikse: 'Als iemand die in het ziekenhuis ligt zich afvraagt waar God is, antwoord ik dat ik Hem al drie keer ben tegengekomen op de gang. In de liefde waarmee voor de zieken wordt gezorgd. Als God daar niet is, waar dan wel?' Het is volgens Hendrikse een misverstand te denken dat de bijbel uitgaat van een God die bestaat, volgens Hendrikse: 'Het mooiste voorbeeld is de godsnaam. God is niet Ik ben die Ik ben, maar: Ga maar, dán kan het gebeuren, dán zal ik met je meegaan. Pas als je accepteert dat je aan een sterfbed niets te zeggen hebt, kun je wellicht iets betekenen. Ben je dan op weg naar God? Nou en of!' Klaas Hendrikse droomt van een kerk waar iedereen terecht kan die zoekt naar zin en betekenis. Een kerk zonder moeilijke taal, een open huis dat lijkt op een eetcafé. Een plaats van gesprek en ontmoeting. Dit najaar verschijnt het boek van de hand van de Klaas Hendrikse: Geloven in een God die niet bestaat.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Tzvi Marx

Mon, 7 Jan 2008 21:53:46 +0100

Rabbijn dr. Tzvi Marx (1942) is geboren in Frankrijk. Met zijn familie vlucht hij naar Zwitserland en na de oorlog vestigt het gezin zich in New York. Eenmaal volwassen verhuist Tzvi Marx naar Israël om uiteindelijk in Nederland terecht te komen. Marx voelt zichzelf met twee paspoorten op zak een wereldburger. Zijn dagelijks leven is verankerd in het jodendom. Als directeur van de B. Folkertsma Stichting voor Talmudica doet hij er alles aan om anderen de schoonheid daarvan te laten zien. Hij spreekt zijn grote liefde uit voor de Thora (de wet: de vijf boeken van Mozes) en de joodse traditie maar laat het daar niet bij: vanuit zijn modern orthodoxe visie is hij ervan overtuigd dat God 'niet te pakken' is en daarom voor iedereen. En dat je het niet altijd met elkaar eens hoeft te zijn om toch respectvol met elkaar samen te leven illustreert hij aan de hand van een voor hem heilig fragment uit de Talmoed (de mondelinge leer). Een andere heilige tekst komt uit Prediker 9. Deze tekst geeft hem de moed om elke dag van het leven te genieten, cynisme geen kans te geven en zich te blijven inzetten voor een betere wereld.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Diana Vernooij

Mon, 7 Jan 2008 21:53:47 +0100

Vernooij: 'Christelijke dogma's hebben we nooit geïnteresseerd, maar wel het innerlijk, dat wat zinvol is in je bestaan. Boeddhisme is voor mij de grond om te weten waar het allemaal om gaat. In het boeddhisme zijn daar veel meer ontwikkelingswegen voor ontwikkeld dan in het christendom.' Diana Vernooij is filosoof, directeur van Maatschappelijk Opvang Noord-Holland, redacteur van boeddhistisch kwartaalblad Vorm en Leegte, voorganger in oecumenische gemeente De Duif. Ze heeft talloze publicaties op haar naam staan en is actief in de vrouwenbeweging. Vernooij kiest haar heilige tekst uit een boek dat bij haar op het nachtkastje ligt: Als je wereld instort van Pema Chödrön. Een tekst over meditatie, mededogen en liefde die niet sterft. Vernooij: 'Meditatiebeoefening leer je om goed naar jezelf te kijken, zonder oordeel, zonder het meteen te willen veranderen maar om het te verdragen. Mijn verdraagzaamheid over wat er in mijzelf speelt en wat er in andere mensen speelt is enorm toegenomen door jarenlange meditatie-beoefening. Je komt in een zachtheid terecht die je ergens anders brengt.' Ook in haar werk in de maatschappelijke crisisopvang van dak- en thuislozen speelt religie voor haar een grote rol: 'Pas wanneer je met liefde en mededogen en zonder enig oordeel kijkt naar de ander, kun je de ander echt verder helpen.'

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Bennie Jolink

Mon, 7 Jan 2008 21:53:47 +0100

Bennie Jolink timmert al jaren aan de weg met de Achterhoekse rockband Normaal. Onlangs verscheen zijn solo-cd Opa, vertel 'ns. Hij is behalve zanger ook tekstschrijver, kunstschilder, echtgenoot, vader en opa. Jolink groeit op in een hervormd gezin. De jonge Ben is een vroom jongetje. Zijn moeder maakt zich daar wel eens zorgen over. Een noodlottig ongeval waarbij een vriendinnetje omkomt maakt een eind aan zijn geloof in het bestaan van God. Een gesprek met Bennie Jolink over inspiratie, agressie als drijfveer en bijbelteksten die gaan over de plicht om gebruik te maken van je talenten.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Hans Stolp

Mon, 7 Jan 2008 21:53:48 +0100

Hans Stolp (1942) is pastor, auteur en een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het esoterisch Christendom. Hij publiceerde talloze boeken en is een veelgevraagd spreker over het Nieuwe Tijdsdenken. In zijn werk maakt hij die spirituele of esoterische christelijke traditie voor een breed publiek toegankelijk. Het begon in zijn jaren als ziekenhuispastor en later als IKON-pastor. Hans Stolp kwam gaandeweg steeds meer in aanraking met de geestelijke wereld. In het ziekenhuis vertelden ernstig zieke kinderen over licht, engelen en bijna-dood-ervaringen. Stolp: 'Ook mijn overleden broer verscheen tot drie keer aan mij. Ik vond dat heel vanzelfsprekend, heel gewoon. Het bracht een ommekeer teweeg in mijn denken.' Door het contact met de geestelijke wereld ging Stolp met een nieuwe blik kijken naar zijn eigen christelijke traditie. Stolp: 'Ik ben eerst de Bijbel nog eens gaan lezen. Toen viel me op dat 273 keer een engel verschijnt. En eigenlijk op de manier waarop ik dat ook ervaar. Van het een kwam het ander. Karma en reïncarnatie werd voor mij vanzelfsprekend. En zo vond ik die brug tussen die beide werelden, Christendom en de geestelijke wereld die ik ontdekte.' In de bijbeltekst uit Openbaringen 21 leest Hans Stolp over de wereld zoals die ooit zal zijn, de nieuwe hemel en de aarde. Dat is waar de evolutie op uit loopt. Stolp: 'Ik vergelijk altijd met de V-vorm. We zitten nu op een dieptepunt in de punt van v en nu gaan we weer omhoog. We zijn helemaal in de aarde afgedaald en nu beginnen we aan de weg omhoog. Er staat een transformatie aan te komen zoals die er nog nooit eerder geweest is. Dat is een hele grote troost. Wij mogen onze weg vol vertrouwen gaan.'

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Marijke de Bruijne

Mon, 7 Jan 2008 21:53:49 +0100

Marijke de Bruijne begon 25 jaar geleden met het schrijven van liedteksten. Aanvankelijk een probeersel op een kladblaadje, inmiddels worden haar liederen iedere zondag in talloze vieringen gezongen. Ze schreef onder andere de bundel Eva's Lied. Haar nieuwste bundel Liederen voor de toekomst kwam vorig jaar uit. De Bruijne legt uit wat haar uitgangspunt is bij het schrijven: 'Ik zoek de aanwezigheid die er altijd is en blijven zal in de tijd van nu, in de taal van nu, in de symbolen die daar drager van zijn. Als het woord in de woestijn kan komen, kan het ook ons bereiken, in onze verstedelijkte samenleving.' Als moeder, oma en heel lange tijd als lerares maatschappijleer en schooldecaan is Marijke de Bruijne altijd bezig geweest met overdragen en doorgeven. Daarom schrijft ze haar liederen: om kinderen van nu ook iets in handen te geven. 'Je krijgt van mij meer vragen dan antwoorden. Ik weet het ook allemaal niet zo precies. Gelukkig niet. Als je alles zou weten zou je toch heel ongelukkig worden.'

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Ruud Lubbers

Mon, 7 Jan 2008 21:53:49 +0100

In het pas verschenen boek Nader tot U?, waarin bekende Nederlanders vertellen over hun religiositeit, beschrijft Ruud Lubbers (1939) hoe God aanwezig is in zijn leven. Dat was tot nu toe niet altijd even duidelijk: 'Er hing altijd een zwaar gordijn tussen het werken aan de publieke zaak en mijn leven als gelovige.' Na zijn carrière als politicus veranderde dat. Aan Annemiek Schrijver legt hij uit hoe. Lubbers houdt zich nu vooral bezig met duurzaamheid. Het Handvest van de Aarde, dat mede door hem tot stand is gekomen, vormt hiervan de neerslag. Hierin worden richtlijnen gegeven over hoe om te gaan met natuur en mensen, opdat de aarde behouden zal blijven voor generaties die nog komen. Het Handvest ademt daadkracht die aansluit bij Lubbers' lievelingsdevies van kerkvader Augustinus: De tijden, dat zijn wij.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Dien Korvinus

Mon, 7 Jan 2008 21:53:50 +0100

Dien Korvinus (1939) was tot vorig jaar de eerste Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Ze groeit op in Nederlands-Indië waar haar vader zendingspredikant is. In de oorlog wordt het gezin geïnterneerd in een jappenkamp. Vanuit deze achtergrond ontwikkelt ze een groot rechtvaardigheidsgevoel. Korvinus studeerde rechten aan de VU in Amsterdam en heeft binnen de juridische wereld verschillende functies bekleed. Nog steeds wordt haar, ook op internationaal niveau, om advies gevraagd. Haar heilige tekst is Psalm 121. De tekst doet haar denken aan haar jeugd in de tropen: Mijn verstand is in het Westen, mijn gevoel in het Oosten. Dien Korvinus ziet zichzelf als een gelovig mens, maar ze ziet niets in goedkope verzoening die ze in de bijbel vaak meent te herkennen. Haar levensmotto ontleent ze toch weer aan het recht: Sine justitia nulla libertas - zonder gerechtigheid geen vrijheid.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Johan Ferrier

Mon, 7 Jan 2008 21:53:51 +0100

Johan Ferrier (1910) is de laatste gouverneur en de eerste president van Suriname. Zijn leven lang heeft hij zich ingezet voor dit land. Ferrier groeit op in een gezin waarin liefde voor de medemens en het land Suriname hoog in het vaandel staan. Het woord dienstbaarheid is dan ook op zijn lijf geschreven. Via een carrière in het onderwijs, zijn grote passie, komt hij terecht in de politiek. Daarin bereikt hij het hoogst haalbare, de functie van gouverneur. Na de onafhankelijkheidsverklaring in 1975 wordt hij president. Na de staatsgreep begin jaren '80 verlaat hij zijn land en vestigt zich in Nederland in de hoop terug te keren naar Suriname als de democratie is hersteld. Het heeft niet zo mogen zijn. Voor Ferrier komt de grootste klap in december 1982 als vijftien prominente Surinamers, in zijn ogen opbouwers van het land, in koelen bloede worden vermoord door het militaire regime. Hij hoopt dat na 25 jaar gerechtigheid zal geschieden als in april eindelijk het proces begint tegen de verdachten van de decembermoorden. Ferriers heilige tekst is niet voor niets het Surinaamse volkslied. Hieruit spreekt zijn grote vertrouwen in God, die hij ziet als alontfermer. Daarnaast is voor hem de zin 'hoe wij hier ook samenkwamen' essentieel: het maakt niet uit waar je vandaan komt, het gaat erom gezamenlijk het land op te bouwen. En zo heeft het Surinaamse volkslied een boodschap die we ons ook hier in Nederland zouden moeten aantrekken.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Frank Westerman

Mon, 7 Jan 2008 21:53:51 +0100

Frank Westerman (1964) ging op zoek naar de God van zijn kinderbijbel. Sinds de geboorte van zijn dochter kan hij er niet meer omheen de vragen van het leven eerlijk onder ogen te zien. Hij beschrijft in zijn nieuwste boek Ararat de tocht die hij maakte. Hij komt er achter dat hij niet van God los is. 'Ik erken dat er een domein is van het onverklaarbare. Ik vind het fantastisch dat die mystieke ruimte er is, omdat het onkenbaar is. Het onkenbare heeft geen naam, je kunt je alleen iets verbeelden.' Toen Westerman op de berg Ararat stond, waar ooit de ark van Noach zou zijn gestrand, keek hij in een spelonk. Hij zag miljoenen, miljarden jaren. Westerman: 'Je kunt je overvallen voelen door een gevoel van nietigheid. Minder dan een glimworm ben je. Tegelijkertijd voelde ik een Don Quichotte-achtige heldhaftigheid. Dat je kunt nadenken, beschrijven, dat je dingen kunt verbeelden, dat is fantastisch.' Westermans heilige tekst komt uit de bijbel: In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God. Dit was in den beginne bij God. De tekst verwoordt wat hem nog rest van de God van de kinderbijbel. Frank Westerman studeerde tropische cultuurtechniek aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. In 1992 vertrok hij als correspondent van De Volkskrant naar Belgrado. Vervolgens reisde hij voor NRC Handelsblad naar verschillende internationale brandhaarden. Hij publiceerde er artikelen en boeken over. In 1997 streek hij neer in Moskou. Daar schreef hij in 1999 het boek waaraan hij zijn grootste bekendheid te danken heeft, De Graanrepubliek. Het daaropvolgende Ingenieurs van de ziel stond op de shortlist van zowel de AKO-literatuurprijs als de Gouden Uil. Sinds 2002 werkt Westerman als fulltime-schrijver van non-fictie in Amsterdam.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Angela Berlis

Mon, 7 Jan 2008 21:53:52 +0100

Angela Berlis (1962) is onlangs benoemd tot bijzonder hoogleraar aan het Oud-Katholiek Seminarium in Utrecht met als leeropdracht de oude katholieke kerkstructuren en de geschiedenis en de leerstellingen van de Oud-Katholieke Kerken. In haar geboorteland Duitsland is zij eind jaren '80 als eerste vrouw tot priester gewijd, daarna ook in Nederland. Met gevoel voor humor hanteert ze een tekst uit Lukas 1 als haar lijfspreuk: 'Want voor God is niets onmogelijk.' Geschiedenis heeft haar altijd al gefascineerd: de historica in haarzelf ziet ze als een detective die al spittend en gravend ondergesneeuwde bronnen blootlegt en de vraag stelt wie nou eigenlijk de loop van de geschiedenis bepaalt. De positie en de geschiedenis van vrouwen zijn voor haar belangrijke thema's. Angela Berlis is van mening dat mensen tegenwoordig te weinig beseffen dat de geschiedenis niet bij henzelf begint. Berlis: 'Mensen raken in de war door de complexiteit van de wereld. Als alles mogelijk is, als zwart-wit-denken verdwijnt en jouw invalshoek verloren gaat, wat is waarheid dan nog?' Zij stelt daar tegenover: hoe meer perspectieven hoe beter. Pas dan kom je volgens haar dichter bij de waarheid. 'We realiseren ons nog te weinig dat wat we in geschiedenisboeken lezen altijd de geschiedenis van de winnaars is en dat historische gebeurtenissen in onze genen zitten, ook al willen we dat niet weten.' Berlis kiest als heilige tekst voor een citaat uit de roman Moon Tiger van Penelope Lively, waarin een geschiedenisles beschreven wordt. Haar tweede tekst is een door haarzelf geschreven gedicht, Adelaarpsalm, over de nabijheid van God.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger. Regie: Han Budding.

Het Vermoeden :: Kader Abdolah

Mon, 7 Jan 2008 21:53:53 +0100

'Kunstenaars lijken in bepaald opzicht op Jezus, Mohammed en Mozes. Jezus heeft niet zelf het boek der boeken geschreven, hij was constant bezig met vertellen. Het waren zoekende geesten. Net als kunstenaars. Als we het over literatuur hebben, hebben we het over vijf belangrijke boeken op de lijst. Die zijn het meest gelezen, meest vertaald en meest verkocht. En dan, op duizenden kilometers afstand, komen Harry Mulisch en de anderen.' Aan het woord is schrijver en columnist Kader Abdolah (1954). Hij is gefascineerd door de verhalen uit de grote heilige boeken die de wereld rijk is. Momenteel werkt Abdolah aan een hervertelling van de Koran. Nooit eerder las hij een boek zó grondig. Zijn heilige tekst is een verhaal uit de Koran: 'Het is eigenlijk een oud westers verhaal, maar Mohammed gebruikt natuurlijk alles uit oude verhalen, uit de Bijbel, uit de Thora en wat hem overgeleverd is. Hij knipt en hij plakt en stopt het in een nieuw jasje.' Abdolah is gefascineerd door dit soort teksten. 'Ze hebben altijd bestaan, ze zitten in ons geheugen ingebakken. Iedereen draagt de verhalen in zich. We hoeven ons helemaal geen zorgen te maken over het voortbestaan van de verhalen uit de Bijbel en de Koran. Ze zullen ons nooit loslaten.' Abdolah is van Iraanse afkomst en vestigde zich in 1988 in Nederland. Hij maakte zich de Nederlandse taal eigen met behulp van onder meer de kinderboeken van Annie M.G. Schmidt. Worstelend met de taal begon hij verhalen in het Nederlands te schrijven. In 1993 debuteerde hij met de verhalenbundel De adelaars. Sindsdien schreef hij talloze boeken. Zijn laatste werk is Het Huis van de Moskee.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger. Regie: Han Budding.

Het Vermoeden :: Allan Boesak

Mon, 7 Jan 2008 21:53:53 +0100

Allan Boesak (1946) vocht naast mannen als Beyers Naudé, Nelson Mandela en Desmond Tutu tegen de apartheid in Zuid-Afrika. In de jaren '70 studeert en promoveert Boesak in Kampen. In de jaren '80 krijgt hij grote bekendheid als voorvechter van een vrij Zuid-Afrika. Hij ontvangt vele internationale onderscheidingen, waaronder twaalf eredoctoraten. Zijn leven heeft hoogtepunten en diepe dalen gekend. Boesak verbleef enkele jaren geleden enige tijd in de gevangenis vanwege vermeende financiële malversaties. Hij vertelt voor het eerst over een gesprek dat hij toen had met een rechter, die hem kwam opzoeken in zijn cel. Deze drukte de verbijsterde Boesak op het hart om de onterechte veroordeling te zien als het laatste offer in de strijd. Allan Boesak is inmiddels weer helemaal terug op het Zuid-Afrikaanse toneel, zowel kerkelijk als maatschappelijk. Hij vindt dat de kerken hun stem meer moeten verheffen en steviger moeten opkomen voor de zwakken in de samenleving. Van de regering heeft hij wat dat betreft geen al te hoge verwachtingen: 'In de politiek vind je geen profeten, hoor.' Volgens Boesak hebben de kerken zich hun prominente rol, die ze in de strijd tegen apartheid hadden, laten afnemen. Boesak vindt ook, dat er in het nieuwe Zuid-Afrika meer ruimte moet komen voor blanken die vergeving vragen voor hun daden in het verleden. In de profeet Jeremia ziet Allan Boesak veel van zichzelf terug. Met Annemiek Schrijver praat hij over idealen en teleurstellingen, over gerechtigheid en over de God die hem nooit heeft losgelaten.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Jean-Jacques Suurmond

Mon, 7 Jan 2008 21:53:54 +0100

Jean-Jacques Suurmond (1950) is predikant, psychotherapeut en publicist. Hij groeide op zonder God of religie. 'Maar het alleen-zijn lag me niet.' Suurmond werd actief in de Pinkstergemeente en ging in de Verenigde Staten theologie studeren. Terug in Nederland sloot hij zich aan bij de charismatische beweging, die spirituele elementen van de Pinkstergemeente introduceerde in de protestantse kerken. Nu is hij predikant in die kerk. Suurmond ziet dat veel mensen gevangen zitten in hun godsbeelden. Suurmond: 'In de kerk lijken alleen persoonlijke godsbeelden toegestaan. Maar als gelovigen ietsist worden is dat een heilzame correctie. God is God, die ontsnapt aan die categorieën. God is én vader én rots én meer dan dat.'

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Fadoua Bouali

Mon, 7 Jan 2008 21:53:54 +0100

Fadoua Bouali is schrijfster/journaliste en verpleegkundige in Amsterdam. Ze schrijft kritisch over haar eigen geloofsgemeenschap. Bouali vindt dat integratie pas zin heeft als moslims orde op zaken hebben gesteld in eigen kring. Toch vindt ze niet dat ze in haar columns de vuile was buiten hangt. 'Ik zet alleen maar de vuilniszakken buiten.' In haar boek Bevrijd door Allah heeft Bouali haar eigen levensverhaal en enkele artikelen en columns gebundeld. Haar heilige tekst is een vers uit de Koran over het redden van de mensheid.

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.

Het Vermoeden :: Christiane Berkvens

Mon, 7 Jan 2008 21:53:55 +0100

Christiane Berkvens (1946) is bijzonder hoogleraar Europese cultuur. Ze bekleedt de Keizer-Karel leerstoel in Nijmegen. Daarnaast is ze remonstrants predikant in Delft, academiepredikant in Leiden en eigenaar van de website moederoverste.nl. Geboren in Brussel groeide Christiane Berkvens op in een Franstalig streng katholiek gezin. Nu omschrijft ze zichzelf als: Een vrijzinnige ietsist met een persoonlijke God. Berkvens: 'De discussie of God iets of iemand is, is onzinnig. De vraag is: besef ik dat ik gedragen wordt in mijn leven. Wat dat betreft ben ik van alle vaagheden teruggekomen, ik kan mij tot God richten. God is iemand. Voor mij is dat waar, dat ik waar ik uit leef.' Berkvens verloor twee echtgenoten aan kanker. Inmiddels heeft ze zelf ook kanker. Haar volgende boek zal gaan over de omgang met kankerpatiënten, want daarin valt nog veel te leren. Via de website moederoverste.nl kan ieder een beroep op Berkvens doen voor het ontwikkelen en uitvoeren van rituelen. Het christendom heeft prachtige rituelen, maar ze blijven er op zitten, zegt Berkvens. 'Ik zie geen muren, noch tussen kerken, noch tussen religies. De kerken moeten hun rijkdommen prijsgeven. Juist waar religies elkaar ontmoeten ontstaan prachtige nieuwe vormen.'

Presentatie: Annemiek Schrijver en Ferdinand Borger.