TVblik dossier Douwe Draaisma

Brainwash Talks :: De dwaalwegen van het geheugen

Sun, 7 Jan 2018 14:23:56 +0100

Zoveel mensen, zoveel verhalen, wordt er vaak gezegd. Een gezegde dat volgens psycholoog Douwe Draaisma maar al te waar is. Het verleden wordt namelijk niet bepaald door feiten, maar door onze eigen interpretatie. Wat zijn onze herinneringen waard, vraagt hij zich af. Over de dwaalwegen van het geheugen.

NTR Academie :: 6-8-2015

Sat, 8 Aug 2015 10:42:49 +0100

Een herhaling van het gesprek met psycholoog Douwe Draaisma van december 2002 in het programma Spiegels. Voor zijn onderzoek naar de geschiedenis van de psychologie ontving hij de Heymansprijs van het Nederlands Instituut van Psychologen. Eind 2001 verscheen van hem 'Waarom wordt het leven sneller gaat als je ouder wordt'. Het boek stond lange tijd in de top-10 van best verkochte non-fictie. Deze zomer herhaalt de NTR Academie gesprekken van het programma Spiegels. Het interviewprogramma met markante landgenoten, dat de RVU maakte van 1999 tot en met 2004. Afwisselend gepresenteerd door Coen Verbraak, Arjan Visser, Henk van Middelaar en Ben Kolster.

Brandpunt :: 31-8-2014

Sun, 31 Aug 2014 23:56:45 +0100

10 Nederlandse daders van zware geweldsdelicten zoals Moord of doodslag. Delicten ineens gepleegd zonder duidelijk motief. De overeenkomst? Alle tien slikten ze een antidepressivum. Nieuw onderzoek toont aan dat alle 10 daders ook dezelfde DNA afwijking hebben. Moet je oppassen met het slikken van antidepressiva als je zo’n DNA afwijking hebt? Henk van der Aa over de vraag of dit een nieuwe verklaring voor extreme en impulsieve geweldsdelicten is.

Sinds de opmars van het Islamitische leger van IS in Noord-Irak is een vluchtenlingenstroom op gang gekomen die zijn weerga niet kent. De verhalen over onthoofdingen en executies doen hele dorpen besluiten om te vertrekken. Tegelijkertijd vechten Koerden, Christenen en Yezidi’s zij aan zij om hun grondgebied te beschermen. Aart Zeeman doet vanuit het gebied verslag van de spontane coalitie die het opneemt tegen het kwaad.

Komt er een medicijn waardoor je nare, traumatische ervaringen kunt omzetten in prettige herinneringen? Amerikaanse wetenschappers claimen een onvoorstelbare doorbraak. Bij muizen kan het, zeggen ze. Maar kan het ook bij ons? Fons de Poel heeft een fascinerend gesprek over herinneren en vergeten met geheugenprofessor Douwe Draaisma.

Pauw & Witteman :: 15-10-2013

Wed, 16 Oct 2013 07:00:37 +0100

Gasten: Robert Vuijsje, Arnie Heinze, Emile Roemer, Gert van Beek & Douwe Draaisma

Robert Vuijsje & Arnie Heinze
Vorige week was kunstenaar Quinsy Gario te gast bij Pauw & Witteman. Hij vertelde over de discriminatie, waar Zwarte Piet volgens hem voor staat. Duizenden mensen reageerden via Facebook, Twitter en mail op de discussie. Afgelopen weekend kreeg hij in De Volkskrant bijval van schrijver Robert Vuijsje. Hij realiseerde zich na een gesprek met zijn vriendin Lynn dat Zwarte Piet weldegelijk discriminerend is. Vanavond komt hij er met jeugdvriend Arnie Heinze over vertellen. Heinze was altijd het enige donkere jongetje in de klas van Vuijsje.

Emile Roemer
Aan de vooravond van het debat over het Herfstakkoord is vanavond Emile Roemer te gast. De voorman van de Socialistische Partij geeft zijn mening over het akkoord, dat afgelopen vrijdag gesloten werd. Wat is zijn kritiek en wat is volgens hem de oplossing om Nederland uit de crisis te helpen?

VPRO Boeken :: Douwe Draaisma, Ian Buruma

Sun, 13 Oct 2013 12:20:41 +0100

Wat we over dromen zeker willen weten beschrijft filosoof en psycholoog Douwe Draaisma in 'De dromenwever'. En een gesprek met journalist en sinoloog Ian Buruma.

VPRO Boeken :: Douwe Draaisma

Sun, 14 Nov 2010 13:10:54 +0100

Gesprek. met Douwe Draaisma over Vergeetboek. Anders dan in zijn eerdere Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt en De heimweefabriek staat in het nieuwe boek van Douwe Draaisma niet de raadselachtige logica van de herinnering centraal, maar het wonder van het vergeten. Vergeten, stelt Draaisma, dient ergens toe, het is niet een mankement aan ons geheugen, het is er één van de belangrijkste vermogens van. Vergeten is door onze herinneringen gemengd, als gist door deeg.

Presentatie: Wim Brands.

Pauw & Witteman :: 1-11-2010

Tue, 2 Nov 2010 07:02:43 +0100

Gasten: Marcel van Dam, Douwe Draaisma, Peter Heerschop, Joep van Deudekom en Viggo Waas.

Marcel van Dam
De invloedrijke schrijver Harry Mulisch is zaterdagavond op 83-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Amsterdam. Hij stierf aan de gevolgen van kanker. Mulisch gold als één van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse schrijvers. Samen met W.F. Hermans en Gerard Reve werd hij gerekend tot 'De Grote Drie'. Marcel van Dam was een goede vriend van Harry Mulisch. In Pauw & Witteman staat hij vanavond uitgebreid stil bij het overlijden van de grote schrijver.

Douwe Draaisma
Psycholoog Douwe Draaisma schreef het Vergeetboek. In het boek behandelt hij verschillende soorten van vergeten, en probeert hij antwoord te vinden op de vraag waarom ons geheugen vergeet? Vanavond vertelt hij over zijn boek dat morgen uitkomt.

Peter Heerschop, Joep van Deudekom en Viggo Waas
Cabaretgroep NUHR (Niet Uit Het Raam) heeft een nieuwe theatershow Het werkt wel dat 12 november in première gaat. De leden van NUHR, Peter Heerschop, Joep van Deudekom en Viggo Waas, vertellen vanavond over de nieuwe theatershow.

VPRO Boeken :: Manuscripta

Sun, 5 Sep 2010 13:10:55 +0100

Op zondag 5 september begint Boeken het nieuwe seizoen met een extra lange uitzending, live vanaf Manuscripta. Daarin is Douwe Draaisma te gast, van wie dit najaar het Vergeetboek zal verschijnen. En Roanne van Vorst naar aanleiding van haar onderzoek Jullie zijn anders als ons. Maaike Meijer komt vertellen over haar Vasalisbiografie. Eveneens te gast zijn Gustaaf Peek, over zijn nieuwe roman Ik was Amerika, en Esther Gerritsen, over Superduif. Rob van Scheers schuift tijdens de uitzending diverse malen aan naar aanleiding van zijn boek De Jazz Parade, een verborgen geschiedenis van New Orleans. Het combo van Roel Spanjers vertolkt de muziek waarover Van Scheers vertelt. De uitzending begint om 10.30 uur.

Jullie zijn anders als ons
In het boek Jullie zijn anders als ons stelt journaliste en antropologe Roanne van Voorst dat de integratie van derde en vierde generatie allochtonen in Nederland niet vaak beter gaat dan die van eerdere generaties. Voor haar onderzoek naar de problemen met allochtone jongeren liet Van Voorst ook jongeren uit de allochtone groepen zelf aan het woord. Terwijl dit bij eerdere studies naar jeugd- en integratieproblematiek maar zelden gebeurde. Jullie zijn anders als ons biedt om die reden nieuwe inzichten. Het boek creëert begrip voor het gedrag van verschillende allochtonengroepen, maar ook begrip voor de manier waarop er over hen wordt gedacht. Volgens Van Voorst is er allereerst begrip nodig om uiteindelijk tot oplossingen te komen.

Ik was Amerika
Het idee voor zijn derde roman Ik was Amerika ontstond toen Gustaaf Peek op een tentoonstelling van de Nederlandse fotograaf Martin Roemers rondliep. Roemers had Duitse oorlogsveteranen gefotografeerd die tijdens de Tweede Wereldoorlog als krijgsgevangenen in een kamp in de Verenigde Staten hadden gezeten. Peek: “Ik las dat, en dacht meteen: waarom heb ik nog nooit van die kampen gehoord?” Het boek Ik was Amerika vertelt het verhaal van een voor de nazi’s vechtende Nederlander die door de geallieerden naar een kamp in Texas wordt overgebracht. Het kampleven in Texas blijkt confronterend te zijn. Er is goed eten, ze leren Engels, voeren toneelstukken op, maar ze moeten ook tussen de zwarte arbeiders op de katoenvelden werken. De Amerikanen dachten met deze kampen een voorbeeld aan de Duitsers te kunnen geven, in de hoop dat zij ook goed voor de Amerikaanse krijgsgevangenen zouden zorgen.

M. Vasalis
Drie dichtbundels publiceerde ze slechts, in vijftien jaar tijd, maar M. Vasalis (pseudoniem van M. Drooglever Fortuyn- Leenmans, 1909-1998) zou er onsterfelijk mee worden. In haar biografie M. Vasalis geeft Maaike Meijer een gezicht aan de vrouw die bij leven zo graag onzichtbaar wilde blijven. Meijer, die zes jaar werkte aan deze biografie, kreeg van de familie de beschikking over brieven, essays, dagboeken en verhalen. Ze toont aan dat het leven van deze vrouw veel meer was dan een worsteling met het dichterschap. M. Drooglever Fortuyn was psychiater, had een gezin en correspondeerde intensief met uitgevers, schrijvers en dichters. We lezen over haar studententijd in Leiden in de jaren dertig, haar praktijk in Amsterdam tijdens de oorlog, haar vele reizen en haar ideeën over kinderpsychiatrie en literatuur.

Superduif
De vierde roman van (toneel)schrijfster Esther Gerritsen, Superduif, gaat over een 11-jarig meisje die denkt een superheld te zijn. Als ze over een tuinhekje springt, lijkt ze een aantal seconden te kunnen zweven. Maar niemand die dat ooit ziet of haar verhalen ook maar een beetje serieus neemt. Later lijkt het alsof ze soms in een duif verandert. Niet zomaar een duif, maar een duif die mensen voor onheil kan behoeden. Een superduif, waarmee haar wens om een echte held te zijn is ingelost. Maar nog steeds lijkt niemand haar te geloven, op haar beste vriendin na, en wordt ze telkens door haar omgeving belachelijk gemaakt. Op een dag besluit ze om maar eens iemand niet te redden.

Vergeetboek
Waar een herinnering is, is geen vergeten en waar iets is vergeten daar is geen herinnering. Deze redenering lijkt te kloppen, maar volgens filosoof en psycholoog Douwe Draaisma lopen vergeten en onthouden juist dwars door elkaar heen. Zo accentueert de ‘eerste herinnering’ hoeveel leegte eraan vooraf gaat, en erop volgt, in plaats van dat het een begin markeert van het kunnen herinneren. Ons goede geheugen voor ‘de eerste keren’ herinnert ook aan al die herhalingen die we zijn vergeten. In Vergeetboek, dat in november zal verschijnen, beschrijft Draaisma de theorieën waarom het geheugen zo laat op gang komt en de oorzaken voor het vergeten. Zoals hij dat eerder deed in o.a. Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt put hij uit psychologie en psychiatrie, neurologie en filosofie om antwoord te geven op vragen als: wat is het lot van verdrongen herinneringen? En waarom hebben portretten, geschilderd of gefotografeerd, de neiging onze herinneringen aan gezichten te wissen?

De Jazz Parade
New Orleans staat bekend als de bakermat van de jazz. Dixieland en New Orleans-jazz zijn de vroegste stijlen van de jazzmuziek die rond 1917 in New Orleans ontstonden. Het begon met New Orleans-jazz, ontstaan uit een samensmelting van Creoolse muziek met o.a. ragtime en blues, gevolgd door de Dixieland-jazz als reactie van de blanke gemeenschap. Maar New Orleans is ook een stad met een rijke literaire traditie. In De Jazz Parade laat journalist Rob van Scheers deze twee werelden bij elkaar komen. Met verhalen en reportages over het New Orleans van o.a. Louis Armstrong, Bob Dylan, Truman Capote, Tennessee Williams, Fats Domino en Dr. John.

Presentatie: Wim Brands.

De bovenkamer :: Wat is geheugen?

Thu, 3 Dec 2009 17:05:05 +0100

We herinneren ons hoe de voortuin van ons ouderlijk huis eruit zag. We weten nog precies hoe het klaslokaal op de basisschool rook. Het geheugen, we hebben er allemaal een. Maar waarom weten we al dat soort dingen nog? Hebben die herinneringen een functie in ons dagelijks leven?

In deze aflevering van De Bovenkamer vertelt hoogleraar Douwe Draaisma wat wij eigenlijk weten over de werking van ons geheugen. Waar sla je je herinneringen op? En waarom vergeet je dingen die je wilt onthouden? En onthoud je juist de dingen die je wilt vergeten?
Douwe Draaisma vertelt Jan Jaap van der Wal of er ooit een dag komt waarop we zelf herinneringen kunnen wissen of toevoegen en daarmee de baas worden over ons eigen geheugen.

Profiel :: Douwe Draaisma

Thu, 16 Apr 2009 08:35:45 +0100

Het geheugen
Douwe Draaisma vertelt over zijn onderzoek naar de werking van het geheugen en zijn nieuw te verschijnen boek: Over dromen en de moeite om hun vaak bizarre inhoud te herinneren. Over de angst om te vergeten en vergeten te worden. Het geheugen dat onthoudt wat we willen vergeten en wegmaakt wat we willen onthouden. Het geheugen dat ons verraadt en verrast, altijd weer. De fascinatie voor de werking van ons brein en het geheugen staat volop in de belangstelling, boeken over dit onderwerp liggen in stapels op de toonbanken.

Draaisma's boeken
Draaisma’s veel geprezen boek De Heimweefabriek toont zijn kwaliteiten om een groot publiek te enthousiasmeren. Dat komt niet alleen doordat hij over dingen schrijft die voor iedereen herkenbaar zijn, hij heeft ook een gouden hand van schrijven.
Vergeten, herinneren, het geheugen, de tijd, het zijn de terugkerende thema’s in Draaisma’s boeken, waarin hij wetenschappelijke precisie koppelt aan liefde voor taal en literatuur. Als kind is hij een verwoed lezer en hij weet al jong dat taal een belangrijke rol in zijn leven zal spelen. Gefascineerd door het innerlijk radarwerk van de mens is hij een enthousiast verteller van verhalen.

Hart en ziel :: 21-9-2008

Sun, 21 Sep 2008 21:32:06 +0100

Het trainen van het brein is big business. Maar helpt het? Kun je op volwassen leeftijd nog een rekenwonder worden, doorzettingsvermogen verkrijgen of je angsten overwinnen? Een aantal neuropsychologen zegt van wel. Onze hersenen zijn in staat tot reorganisatie of zelfvernieuwing. Hierdoor kan de mens zich op alle fronten blijven ontwikkelen. Vandaar dat seniorenprogramma's adverteren met trainingen, cursussen en therapieën. In een tv-reclame is te zien hoe actrice Nicole Kidman in een hoek van de bank puzzeltjes zit te maken op een spelcomputer. De training doet haar zichtbaar goed, haar geheugenleeftijd is opnieuw lager dan verwacht. Volgens psycholoog en schrijver Douwe Draaisma is vergeetachtigheid een gat in de markt. Geheugenklachten zijn zoiets als rimpels: je kunt het niet helpen dat je ze krijgt, maar dankzij de cosmetische chirurgie is het niet nodig dat je ze houdt. En dus zou je ze niet moeten hebben. Het verhaal van het 68-jarige rekenwonder Willem Bouwman. Alexander Pechtold (fractieleider D66) wordt op zijn competenties getest en Mieke van der Weij bespreekt de uitslag met hem.

Presentatie: Mieke van der Weij.

VPRO Boeken :: Douwe Draaisma

Sun, 9 Mar 2008 18:10:30 +0100

Gesprek met Douwe Draaisma over zijn nieuwe boek De Heimweefabriek. Wijsheid komt met de jaren. Maar vergeetachtigheid gaat haar voor. En daarom zetten we alles in om ons geheugen scherp te houden, van braintraining tot vitaminepreparaat. Maar is het zinvol, al die hersengymnastiek? Douwe Draaisma neemt het op voor het oude geheugen. Met oog voor detail ontzenuwt hij de gemeenplaatsen over het brein en vertelt op liefdevolle wijze het ware verhaal over de dingen die voorbij gaan. Over de ongrijpbaarheid van de herinnering, de markt van het grote vergeten en over de heimwee naar de wereld die alleen nog in de herinnering bestaat. Maar ook over de onverwachte genoegens van een ouder wordend geheugen, zoals het zogenaamde reminiscentie-effect, dat maakt dat herinneringen aan de jeugd vaak met nieuwe kracht terugkeren.

Presentatie: Wim Brands.

Pauw & Witteman :: 6-3-2008

Fri, 7 Mar 2008 08:05:36 +0100

Vanavond te gast in Pauw & Witteman: Cees Korvinus, Rita Verdonk, Wilco van Herpen en Douwe Draaisma

Cees Korvinus
Cees Korvinus is de advocaat van Germaine C., de vrouw die in 2005 een scooterrijdende tasjesdief doodreed. Vandaag werd C. vrijgesproken van doodslag. Wel kreeg C. een werkstraf van 180 uur opgelegd wegens onvoorzichtig rijgedrag. Toen haar handtas door de dief uit haar auto werd gegrist, reed de vrouw 30 tot 40 meter achteruit in een smalle straat. Ze had weinig zicht, maar ze wist dat de scooter zich achter haar bevond. De tasjesdief raakte knel tussen auto en boom en overleed ter plekke. Het incident leidde indertijd tot ongeregeldheden in de buurt.

Rita Verdonk
Verdonk was aanwezig in de rechtszaal. Zij vond dat C. vrijgesproken moest worden. Vandaag hekelde D66 haar betrokkenheid bij deze zaak. D66-leider Pechtold: "Politici spreken geen recht. Als Verdonk de wet wil wijzigen, treed ik graag met haar in debat. Wetten worden in het parlement gewijzigd, niet in de rechtszaal."

Wilco van Herpen
Fotograaf Wilco van Herpen woont sinds 1999 in Turkije, hij maakt daar het televisieprogramma 'Wilco's bus' waarin hij alle uithoeken van het land bezoekt. In 2000 werd hij voor het eerst gevraagd door de Turkse televisie: hij maakte een low budget reisprogramma. Daarna volgde 'Door de bril van Wilco' waarin hij verslag deed van het nieuws in Istanbul door de ogen van een Nederlander. Inmiddels ishij bezig met het derde seizoen van 'Wilco's bus'.

Douwe Draaisma
'Van oude menschen' is het thema van de Boekenweek 2008. Ouderdom wordt vaak geassocieerd met gebreken, zoals vergeetachtigheid en dementie. Tegenwoordig zijn er talloze manieren om het brein en het geheugen in topconditie te houden. Het computerspel 'Brain Training' is bijvoorbeeld razend populair. Of het echt helpt? Psycholoog Douwe Draaisma vindt het onzin. Volgens Draaisma is dat ook niet erg: met het ouder worden, komen juist bijzondere herinneringen aan de jeugd boven. Hierover schreef Draaisma het boek 'De heimweefabriek'.

Nieuwslicht :: 10-10-2007

Thu, 11 Oct 2007 17:09:04 +0100

Als dammer Ton Sijbrands boodschappen gaat doen, moet zijn vrouw een lijstje maken, anders komt hij met lege handen thuis. Maar vorige week speelde hij uit zijn hoofd 25 dampartijen tegelijk en vestigde daarmee een nieuw wereldrecord blind simultaan dammen. Hoe is dat mogelijk? Nieuwslicht vroeg het aan psycholoog Douwe Draaisma, die al jaren gefascineerd is door het menselijk geheugen.

Minister Cramer van VROM wil dat over twee jaar driekwart van al het weggegooide plastic wordt hergebruikt, maar nu kunnen daar alleen bermpaaltjes en koffiebekertjes van worden gemaakt. De TU in Delft gaat magneten gebruiken om verschillende soorten plastics nauwkeurig te scheiden.

Computergame Halo 3 breekt op dit moment alle verkooprecords. Games gaan er steeds mooier en realistischer uitzien, maar onderzoeker Pieter Spronck signaleert dat de tegenstanders in games zich nog steeds voorspelbaar gedragen. Hij doet onderzoek naar nieuwe vormen van kunstmatige intelligentie om spellen verrassender te maken.

Presentatie: Menno Bentveld.

VPRO Boeken :: 26-11-2006

Mon, 7 Jan 2008 22:30:50 +0100

Boekenprogramma waarin wisselende gasten worden ontvangen. Gesprekken met hen over boeken, discussies naar aanleiding van boeken of interviews met auteurs. Een gesprek met Douwe Draaisma over zijn nieuwe boek Ontregelde geesten met verhalen over hersenwetenschappers van wie de namen verbonden zijn aan ziektes: Parkinson, Korsakov, Alzheimer, Lombroso, Asperger. Draaisma (1953), bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van de psychologie aan de Rijksuniversiteit te Groningen, maakt in de essays inzichtelijk hoe de wetenschappers deze ziektes op het spoor kwamen en hoe hun manier van werken - een bijna literaire manier van beschouwen - vrijwel verdwenen is nu de medische wetenschap vooral een statistisch universum is geworden. Draaisma schreef eerder Waarom het leven sneller gaat wanneer je ouder wordt, een boek over het autobiografische geheugen: Waarom herinneren we ons bijna niets van onze vroegste jeugd? Hoe komt het dat geuren herinneringen oproepen? Waardoor zien stervenden soms hun hele leven aan zich voorbijtrekken? En waarom lijkt het leven sneller te gaan als je ouder wordt? Ook in Ontregelde geesten speelt de werking van het geheugen een grote rol: hoe is het mogelijk dat iemand met Korsakov moeiteloos een schaakpartij speelt, van het bord opstaat en een minuut daarna niet meer weet dat hij zo professioneel aan het schaken was?

Presentatie: Wim Brands.