12-1-2010

De uitzending van vanavond staat volledig in het teken van de conclusies van de commissie-Davids, die onderzoek deed naar de rol van Nederland bij de inval in Irak in 2003. Te gast zijn: parlementair verslaggever Frits Wester, GroenLinks-fractievoorzitter Femke Halsema, oud-minister van Defensie Frank de Grave en directeur van Stichting Vluchteling Tineke Ceelen.

Mandaat voor invasie Irak ontbrak
Vandaag presenteerde de commissie-Davids zijn bevindingen over de rol van Nederland bij de inval in Irak in 2003. Voormalig minister van Defensie Frank de Grave gaat in op de conclusies van het rapport.

Conclusie van het rapport is dat een adequaat mandaat voor de invasie in Irak ontbrak: de VN-resolutie is ten onrechte uitgelegd als een vrijbrief om met geweld in te grijpen. De commissie constateert ook dat het kabinet de Tweede Kamer onvolledig heeft geïnformeerd over het verzoek van de Verenigde Staten militaire steun te verlenen. Balkenende is het niet eens met eens met deze twee conclusies en is van mening dat de Kamer wel degelijk volledig is geïnformeerd en stelt ook dat er verschillend kan worden gedacht over het mandaat voor de oorlog.

Het rapport stelt dat de gedachtewisseling tussen regering en parlement verder werd bemoeilijkt doordat de regering in 2002 al had besloten een inval in Irak te steunen. Een andere conclusie is dat premier Balkenende in het begin weinig of geen leiding heeft gegeven aan het debat over het te voeren beleid, terwijl dit wel zijn taak zou moeten zijn. Voor een actieve militaire bijdrage van Nederland aan de oorlog in Irak heeft Davids geen aanwijzingen gevonden.

De commissie wil het geen politiek oordeel aan het rapport verbinden, maar laat dit over aan de Tweede Kamer.

Spanningen tussen PvdA en CDA
Minister-president Balkende wees de meeste conclusies van de Commissie Davids af.
Zo vindt hij dat de inval wel werd gelegitimeerd door resoluties van de Veiligheidsraad. De reactie van Balkenende kwam hem op kritiek te staan van coalitiepartner PvdA, die altijd fel gekant was tegen de inval. Volgens de PvdA-fractie is Balkende nu te veel de premier van een vorig kabinet.

Femke Halsema (GroenLinks) noemt Balkenendes verklaring "arrogant" en "een oorlogsverklaring tegen de eigen coalitie".

Regie Balkenende ontbrak
Balkende had het druk met andere zaken en liet het dossier-Irak over aan minister De Hoop Scheffer.
Punt van kritiek in het rapport van de Commissie Davids aan het adres van Balkenende is dat hij het Irak-dossier geheel aan zijn minister van Buitenlandse Zaken (BZ) overliet. Toen Balkenende zich wel met Irak ging bemoeien lag het standpunt van BZ al vast en daaraan werd door het kabinet niet meer getornd. In feite houdt Balkenende nog altijd vast aan dat beleid

Commissie Davids: inval was niet legitiem
"De volkenrechtelijke legitimatie voor een militaire inval in Irak was niet toereikend", aldus commissievoorzitter Willibrord Davids. Minister-president Balkenende blijft echter volhouden dat er wel een voldoende mandaat was. Hij wijst erop dat in de politiek en wetenschap de meningen over de legitimering nog altijd verdeelt zijn.

Aan tafel reageren Femke Halsema (GroenLinks), oud-defensieminister Frank de Grave en RTL-verslaggever Frits Wester. Halsema schaart zich achter Davids: er is geen algemeen verschil van mening over het mandaat. De Grave wijst erop dat een minister tal van uiteenlopende, genuanceerde en elkaar tegensprekende adviezen krijgt als het gaat om internationaal optreden.
Ook de rol en informatie van de inlichtingendiensten worden besproken.

Tineke Ceelen is net terug uit Irak
Directeur van Stichting Vluchteling Tineke Ceelen is net terug van een bezoek aan Irak. Ze bezocht daar onder andere een vluchtelingenkamp. Sommige Irakezen vertrouwden haar toe dat hun situatie onder Saddam Hoessein beter was dan na de inval in 2003. Jaarlijks komen duizenden Irakezen om het leven door geweld.

Het echec van de inval
De Commissie Davids noemt de inval in Irak een "echec". Frank de Grave staat nog steeds achter de oorlog omdat het land zonder Saddam Hoessein beter af is.

Ook heeft Frits Wester nog een vraag voor De Grave. Want hoe zit het nou met dat Amerikaanse verzoek om militaire steun? Weet Frank de Grave, als oud-minister, wat precies een officieel verzoek is en wanneer wordt de Kamer geïnformeerd?
En ziet Halsema nog been in een parlementaire enquête?

Deze uitzending van het programma Pauw & Witteman is uitgezonden op dinsdag 12 januari door de VARA en de NPS. Te gast waren Femke Halsema, Frank de Grave, Frits Wester en Tineke Ceelen. De presentatie was in handen van Jeroen Pauw en Paul Witteman.