Aflevering 3

In de Gouden Eeuw wil iedereen ineens de wereld in huis: in een atlas wel te verstaan.
Een compleet overzicht van de hele wereld bestaat nog niet. Drukker en cartograaf Willem Blaeu uit Amsterdam ziet een gat in de markt en zet alles op alles om als eerste een atlas uit te brengen. Hij gebruikt kaarten en informatie van Hollandse zeelieden die de wereldzeeën bevaren hebben, zoals Willem Barentsz. Deze was op zoek gegaan naar een route naar China via de Noordpool maar liep in de buurt van Nova Zembla vast in het ijs. Hij overleefde de reis niet. Als aandenken aan deze held tekent Blaeu later in zijn Atlas Major het "Behouden Huys" op de kaart van Nova Zembla.

In 1774 is heel Friesland in rep en roer. De dominee van Bozum beweert dat planeten op elkaar zullen botsen en de aarde zal vergaan. En als de dominee het zegt dan is het zo. "Onzin", denkt wolkammer Eise Eisinga en bouwt in zijn eigen huis in Franeker het complete zonnestelsel op schaal na. Voor het eerst kan iedereen nu zien hoe de hemellichamen zich bewegen ten opzichte van elkaar en dat ze helemaal niet op elkaar kunnen botsen. Dus: eerst zien, dan geloven, dat is eigenlijk de boodschap van Eise Eisinga. Zijn Planetarium brengt hem roem, maar ook veel ellende, want als bekende burger raakt hij verwikkeld in een politiek machtsconflict. Hij vlucht naar Duitsland en moet zijn Planetarium voor onbepaalde tijd achterlaten...

Deze uitzending van het programma Kaaskoppen & Waterlanders met de titel Aflevering 3 is uitgezonden op woensdag 27 februari. De presentatie was in handen van Ernst Daniël Smid.