Het geloof van de Vliegende Vogels

Nederlandse (NL) Documentaire uit 2009 van Sabine König. Het is een groep waar je zelden iets van hoort: de Turkse Alevieten in Nederland. Toch is van de Turkse Nederlanders ongeveer éénderde Aleviet. Filmmaker Sabine König portretteert de kleine, maar zeer actieve Alevitische gemeenschap in Deventer tijdens de aanloop naar hun jaarlijkse religieuze bijeenkomst, de Cem. De Alevieten vormen een vrijzinnige stroming binnen de islam, die daarom ook wel Anatolisch humanisme wordt genoemd. Terwijl Nederlanders hen vaak over één kam scheren met soennitische moslims, worden zij door de meer orthodoxe moslims als afvalligen beschouwd. Want hoewel het Alevitisme verbonden is met de islam, volgen de Turkse Alevieten de regels en wetten van de orthodoxe islam niet, wat heeft geleid tot eeuwen van onderdrukking en vervolging. In het Alevitische geloof staan humanisme, democratie, vrede, solidariteit, gelijkheid en broederschap centraal. Maar op het gebied van regels en wetten bestaat er veel onzekerheid. Omdat zij hun geloof altijd in het geheim moesten beleven, is de Alevitische identiteit niet zo vastomlijnd. Net als bij veel andere geloofsgroeperingen is er daarnaast het spanningsveld tussen traditie en vooruitgang. Maar ondanks de verschillen in geloofsbeleving is er een sterk gevoel van onderlinge verbondenheid bij de Alevieten. König volgt onder anderen de jonge en vlotte Ugur die geboren en getogen is in Nederland. Ook hij stoeit met zijn Alevitische wortels en de rol van de islam daarin. 'Ik kan niet met overtuiging zeggen dat ik een moslim ben', zegt hij. Zijn oma kan die tweeslachtigheid goed begrijpen: 'Je bent Aleviet maar ook Nederlander, je moet je aan beide kanten aanpassen'. Heel anders is het verhaal van Nursel, een jonge vrouw die eveneens is opgegroeid in Nederland. Zij zet zich actief in voor de Alevitische gemeenschap van Deventer. 'Alleen omdat ik niet vast, niet naar de moskee ga en broeken draag, wordt mij regelmatig gevraagd of ik wel moslim ben. Ik zeg dan: wat bedoel je daarmee? Natuurlijk ben ik moslim!'.

Deze uitzending van het programma Holland Doc met de titel Het geloof van de Vliegende Vogels is uitgezonden op donderdag 17 februari door de VPRO, de IKON, Human en NTR.