Terugblik op de gevolgen van 25 jaar aids in Nederland (1)

Sinds het uitbreken van Aids, 25 geleden, is deze ziekte een thema geweest in diverse films en documentaires. Bekend zijn de schrijnende verhalen van de miljoenen slachtoffers. Toen deze ziekte voor het eerst uitbrak betrof dit echter maar een kleine groep mensen: voornamelijk homoseksuele mannen. Amsterdam, in de 70er en 80er jaren ook wel ‘the gay capital of the world’ genoemd, was één van de steden waar de ziekte voor het eerst de kop op stak. In de documentaire ‘Dûnsje op de Fulkaan’ kijkt de Friese regisseur Simon Haringa met 10 mannen terug op Koninginnedag 1985. Op deze dag komen traditioneel duizenden homo’s uit het hele land samen in Amsterdam, om er te feesten. De beelden van dit feest tonen een vrolijke massa maar langzaam wordt duidelijk dat de dag werd overschaduwd door de dreiging van een nieuwe dodelijke ziekte. Werd er in eerste instantie nog schouderophalend gereageerd op deze Amerikaanse homoziekte, in 1985 was de situatie al dramatisch veranderd. Veel mannen in het Amsterdamse uitgaansleven bleken óók drager van het virus. Er waren 60 geregistreerde patiënten en er waren al 20 mensen overleden. De voorspellingen waren rampzalig; in de nabije toekomst zouden er duizenden doden gaan vallen. De film eindigt zoals hij begonnen is. We zien een feestende massa in Amsterdam op Koninginnedag 2005. Er lijkt niets veranderd. Toch blijkt dat 1/3 van de Koninginnedagvierders van destijds is overleden. In deze documentaire ligt de focus echter niet op de dood maar op het overléven. Voor het eerst wordt het unieke verhaal verteld van jonge mensen die plotseling moesten leren omgaan met een toekomst van voortdurende dreiging en dood. De film schets een beeld van de tijd waarin de verworven vrijheid voor homo’s, die in Amsterdam uitbundig werd gevierd, weer lijkt te worden afgenomen. Geen van de mannen in de film is onbeschadigd uit de strijd gekomen maar enkele staan op Koninginnedag nog steeds te dansen in de massa. Alleen voor hen blijft het altijd dansen op de vulkaan!

Deze uitzending van het programma Fryslân Dok met de titel Terugblik op de gevolgen van 25 jaar aids in Nederland (1) is uitgezonden op zondag 25 november.