Pier Pander (1864-1919)

Voor de documentaire over het leven van Pier Pander ging Omrop Fryslân samen met Pander-biograaf Marcel Broersma na welke sporen er van de kunstenaar - behalve zijn beeldhouwwerken - nog te vinden zijn in zijn geboorteprovincie en in Italië. In het programma ziet men hoe de zoon van een mattenschipper uit Drachten één van de bekendste beeldhouwers van zijn tijd werd die – na opgeleid te zijn in Amsterdam en Parijs - zijn belangrijkste werk maakte in Rome. Geregeld kwam hij terug in Friesland, waar zijn ouders inmiddels een huis hadden gekocht in De Knipe. In Rome is aan de Via Nomentana nog steeds het huis waar hij het langst heeft gewerkt en gewoond, samen met zijn huishoudster Clara de Kanter. Waar Pander elke dag druk aan het werk was, zit nu een kapperszaak. In dit atelier werkte hij het idee uit voor zijn beeldengroep die sinds 1924 te bewonderen is in de tempel in de Leeuwarder Prinsentuin. Een eind verderop aan de Via Nomentana staat de Santa Constanza, één van de oudste kerken van Rome, oorspronkelijk gebouwd als mausoleum voor de dochters van Constantijn. Pander zal hier zeker zijn geweest en volgens Marcel Broersma moet hij hier de inspiratie hebben opgedaan voor zijn tempeltje. Wie het vroegchristelijke bouwwerk van buiten en van binnen bekijkt ziet onmiddellijk de overeenkomsten tussen de gebouwen in Leeuwarden en Rome. Net als de tempel is de kerk opgebouwd uit een ronde trommel met een rondgang en een koepeltje. Deze steunt op pilaren en door de ramen boven komt zacht licht door. De kerk in Rome is weliswaar minstens twee keer zo groot als de Leeuwarder tempel, maar binnenin treft men éénzelfde soort sfeer. Bij de Piramide van Cestius is de begraafplaats ‘acattolico’, het protestantse kerkhof van Rome. Pier Pander ligt hier begraven met honderden andere beeldhouwers, schilders, architecten, schrijvers en dichters (Shelley en Keats). Gids Alessandro Rubimetti vertelt hoe Rome in de negentiende eeuw het Mekka was voor vele, inmiddels vergeten, kunstenaars - zoals Pier Pander - die hier hun laatste rustplaats vonden. Samenstelling documentaire over Pier Pander: Geart de Vries.

Deze uitzending van het programma Fryslân Dok met de titel Pier Pander (1864-1919) is uitgezonden op zaterdag 19 december. Te gast was Marcel Broersma. Item is niet meer te bekijken