Fryslân DOK: Vergeten violen

Documentaire van Piter Tjeerdsma. Timmerman Atze Sijtsma uit Harlingen bouwde vanaf 1931 zo'n driehonderd violen en cello's. Wanneer zijn kleinzoon Jaap een cello laat restaureren en een oude film vindt over zijn opa, begint de interessante zoektocht die zal leiden tot een uniek concert; een tentoonstelling in het museum Hannemahuis en een nieuwe film over het leven en werk van Atze Syijsma. Atze Sijtsma leefde van 1895 tot 1988. Hij woonde in Harlingen en verdiende de kost als timmerman. In 1931 bouwde hij een eerste viool voor zijn dochter. Zijn zoon Jan werd later violist in het Fries Orkest. En de zoon van Jan, Jaap Sijtsma, is vandaag de dag professioneel solocellist bij Holland Symfonia. Hij studeerde aan het Amsterdamse Conservatorium bij de beroemde Hongaarse cellist Tibor de Machula. Die speelde ook op een cello, gemaakt door Atze Sijtsma. Toen Jaap Sijtsma het Fries Kamerorkest benaderde voor een concert ter ere van zijn opa, ontstond het idee om alle strijkers van het orkest te laten spelen op een instrument van de Harlinger violenbouwer. Al gauw deed blijken dat er overal nog violen en cello's waren. Zo lag er nog een instrument in het depot van het Hannemahuis. Na restauratie bij de beroemde violenbouwer Eduard van Tongeren in Haarlem, is ook dit instrument klaar voor gebruik. Nu ligt deze bijzondere viool uit 1948 in de vitrine van het museum Hannemahuis in Harlingen, waar op dit moment een tentoonstelling is te zien over het leven en werk van Atze Sijtsma. Hier is ook oud gereedschap van de violenbouwer te zien, dat gevonden werd op de zolder van de Harlinger verzamelaars Cor en Lolke Visser. In de documentaire wordt de zoektocht van Jaap Sijtsma naar het verhaal van zijn opa vastgelegd. Dit leidt tot vele interessante ontmoetingen met bijzondere mensen op bijzondere plekken. Tegelijk worden de voorbereidingen voor het concert gevolgd en de restauratie van de violen van het museum Hannemahuis. Intussen vertellen de zwart-wit beelden, die de Harlinger filmer Piet Suir eind jaren dertig maakte, het verhaal van het ontstaan van een echte Sijtsma-viool.

Deze uitzending van het programma Fryslân Dok met de titel Fryslân DOK: Vergeten violen is uitgezonden op zondag 16 januari.