Turkije

Reis- en cultuurreeks waarin televisiemaker, muzikant en filosoof Jan Leyers vanuit Ethiopië naar Europa reist: van de wieg van de mensheid naar het Avondland. Tijdens zijn tocht wordt hij geconfronteerd met mensen en culturen die heel andere waarden en normen hanteren dan de westerse cultuur en daar ook een uitgesproken mening over hebben. Zo houdt dit programma Jan en de kijkers een spiegel voor van onze eigen samenleving. Het Avondland is een oude benaming voor het continent Europa. Vanuit het Midden-Oosten gezien komt de zon namelijk op in Azië en gaat ze onder in Europa. En het woord Europa zou van het Fenicische 'ereb' komen, dat 'avond' betekent. Afl.: Turkije. Jan is aangekomen in het land van de Koerden in het diepe Zuid-Oosten van Turkije. De Koerden wonen hier al sinds de oudheid. Ze zijn een trots volk en doen er alles aan om hun eigen taal en cultuur te beschermen en beschouwen de Turken als vreemde bezetters. Voor de Turkse overheid is het idee van een onafhankelijke Koerdische staat onbespreekbaar. Zelfs gewoon maar uitkomen voor je Koerdische identiteit was hier lange tijd bij wet verboden. In Diyarbakir, de oudste stad in de Koerdische regio, ontmoet Jan burgemeester Abdullah Demirbash die er openlijk voor uit durft te komen dat hij een Koerd is. In een drukke volkswijk zoekt Jan Medya op, een tienjarig meisje dat de strijd op een heel eigen manier voert. Elke dag geeft Medya Koerdische les aan haar vriendjes uit de buurt, iets wat bij wet verboden is. Er hangt Medya dan ook een proces boven het hoofd. Diyarbakir maakt op vele gebieden grote veranderingen door. Geweld tegen vrouwen was lange tijd een taboeonderwerp, maar wordt nu stilaan bespreekbaar. Jan heeft een afspraak met Ömur. Zij werkt voor een organisatie die vrouwen bewust maakt van hun rechten en hen helpt hun situatie te verbeteren. Volgens Ömur zijn de hardnekkige patriarchale structuren de grootste vijanden van de ontvoogding. Jan trekt verder naar Erzurum in het noorden van Turkije. In deze stad hield de vader des vaderlands Ataturk kort na de eerste wereldoorlog een beroemd congres waar hij zijn visie op het nieuwe Turkije uiteen zette. Ataturk wilde dat zijn onderdanen hun traditionele Aziatische levensstijl opgaven en als Europeanen gingen leven. Maar sommige tradities blijken erg hardnekkig. Op een stoffig veld aan de rand van Erzurum komt de plaatselijke Djiridclub samen. Djirid is de oudste sport in Turkije en gaat terug tot de vechttechnieken die de Turkse nomadische stammen in de middeleeuwen uit Centraal Azië meebrachten. Met zijn gids Memet gaat Jan mee naar het bergdorp waar hij geboren is. Memet begon op zijn dertiende met te dromen van vrijheid en enkele jaren later heeft hij zijn bergdorp verlaten. Maar nu bij zijn terugkeer, stelt hij vast dat de mensen die gebleven zijn, misschien wel gelukkiger zijn. Presentatie: Jan Leyers.

Deze uitzending van het programma De weg naar het Avondland met de titel Turkije is uitgezonden op zondag 13 februari door Canvas. De presentatie was in handen van Jan Leyers. Item is niet meer te bekijken