Israël

Reis- en cultuurreeks waarin televisiemaker, muzikant en filosoof Jan Leyers vanuit Ethiopië naar Europa reist: van de wieg van de mensheid naar het Avondland. Tijdens zijn tocht wordt hij geconfronteerd met mensen en culturen die heel andere waarden en normen hanteren dan de westerse cultuur en daar ook een uitgesproken mening over hebben. Zo houdt dit programma Jan en de kijkers een spiegel voor van onze eigen samenleving. Het Avondland is een oude benaming voor het continent Europa. Vanuit het Midden-Oosten gezien komt de zon namelijk op in Azië en gaat ze onder in Europa. En het woord Europa zou van het Fenicische 'ereb' komen, dat 'avond' betekent. Afl.: Israël. Jan is gearriveerd in Israël, een jonge staat met een bewogen geschiedenis. Midden in de Negevwoestijn ligt het graf van David Ben Goerion, een joodse voorvechter die in 1948 Israëls eerste premier werd. De plek is een bedevaartsoord voor burgers en soldaten. Israël werd gesticht door joden die uit Europa en Amerika kwamen en een veilige haven wilden creëren voor alle joden van de wereld. Maar wat blijft van die droom nog over? De eerste joodse pioniers creëerden een nieuwe vorm van samenleven: de kibboets. Het idee van de kibboets was om alles gemeenschappelijk te doen: werken, eten en ontspannen. De kibboets was een gemeenschap waarvan de principes haaks stonden op die van het kapitalistische Westen. Maar ook in de kibboets doen de modernisering en de individualisering hun intrede. Jan trekt verder naar Jeruzalem, voor de joden de eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël. De joodse immigranten die de afgelopen decennia in Jeruzalem neerstreken, hebben heel andere motieven dan de pioniers die de kibboetsen uit de grond stampten. De nieuwkomers zijn niet gevlucht voor vervolgingen of discriminatie, maar claimen dit land omdat het hen door de Bijbel werd beloofd. Jan ontmoet Rabbi Kleiman. Kleiman is ervan overtuigd dat alle joden ter wereld genetisch verwant zijn en probeert met genetica aan te tonen dat het land van Israël aan de joden toekomt. Ook maakt Jan kennis met de Israëlische historicus Shlomo Sand. Shlomo Sand beweert dat het joodse volk helemaal niet bestaat. Volgens hem zijn het joodse volk en de ballingschap verzinsels en is de terugkeer van de joden naar Israël niets anders dan een kolonisatie. In Tel Aviv krijgt Jan een heel ander gezicht van Israël te zien: jong, seculier en hedonistisch. Hij zoekt Oz Almog op, een flamboyante socioloog die vreest dat het unieke joodse karakter van Israël aan het verdwijnen is. Almog leg uit waarom Israël onbetwistbaar een westers land is en waarom de zionistische droom op een nachtmerrie is uitgedraaid. Presentatie: Jan Leyers.

Deze uitzending van het programma De weg naar het Avondland met de titel Israël is uitgezonden op zondag 6 februari door Canvas. De presentatie was in handen van Jan Leyers.