In de late 19e eeuw voltrekt zich een revolutie op wetenschappelijk gebied. Er worden door Nederlanders ontdekkingen gedaan die voorgoed het inzicht in de wereld om ons heen veranderen. Het gaat over materie en licht, over de evolutie van de mens. De revolutie begint met een nieuw schooltype, bedacht door staatsman Thorbecke. Zijn HBS, ofwel Hogere Burger School, moet vanaf 1864 een nieuwe mens voortbrengen, mannen die het land vooruit zullen helpen. Een van die HBS'ers is
Hendrik Lorentz, theoretisch natuurkundige, wiens ideeën de grote inspiratie voor Einstein worden. Tijdgenoot en ook HBS-leerling
Eugène Dubois wordt de eerste wetenschapper die op zoek gaat naar de schakel tussen mens en aap, zoals die wordt beschreven door
Charles Darwin. Maar waarom zijn de ideeën van Dubois omstreden en die van Lorentz niet?
Hans Goedkoop praat in deze aflevering onder meer met de natuurkundigen
Robbert Dijkgraaf en
Gerard 't Hooft, zelf winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde. In
Indonesië gaan we op zoek naar de vondsten van
Eugène Dubois en vertelt paleontoloog John de Vos in Naturalis over de worsteling van Dubois om erkenning te krijgen voor zijn ontdekking van de zogenaamde Javamens.
De presentatie was in handen van
Hans Goedkoop. Deze uitzending van het programma De IJzeren Eeuw met de titel Een nieuwe wereld werd uitgezonden op vrijdag 5 juni door de
NTR.
