Kunst van het ogenblik - Matisse tot Malevich

Documentaire over een eerbetoon aan Nederland en het Nederlandse landschap. Bestaat er zoiets als écht Hollands licht, het prachtige licht zoals dat te zien is in de Nederlandse schilderkunst? Of is dat typisch Nederlandse licht een illusie? De dans van Matisse, de Absintdrinker van Picasso en vele andere iconen van de moderne kunst behoorden in de vroege twintigste eeuw tot de - destijds heel gedurfde - collecties van de Russische verzamelaars Sergej Sjtsjoekin en Ivan Morozov. Nu deze schilderijen voor het eerst te zien zijn in Nederland, staan de mensen in de rij om ze te kunnen zien. Maar vóór dat ze hun huidige status bereikten, hebben ze in Rusland en de voormalige Sovjet Unie heel wat blikken en meningen moeten trotseren. Begin twintigste eeuw, onder invloed van de opkomst van de fotografie, kijken kunstenaars als Matisse en Picasso met nieuwe ogen naar de werkelijkheid. De visionaire Russische verzamelaars Sjtsjoekin en Morozov zien als eersten de waarde van hun werken. Emotioneel meegevoerd, voelen zij een koortsachtige drang tot kopen. Zij brengen de nieuwe werkelijkheid naar Rusland waar het kunstenaarsmilieu ze opzuigt als een lading zuurstof. De revolutie van 1917 geeft de werken een geheel andere betekenis door de voorstellingen te verwerpen als burgerlijk, nietszeggend, anti-revolutionair. De heldere lichte kleuren van de schilderijen verbleken bij deze interpretatie. De schilderijen worden naar de depots verbannen, maar in de gedachten van de mensen, waar de vrijheid lonkt, krijgen ze kleur. In de tijd van ontdooiing, na 1956, durft men schoorvoetend weer te bewonderen. De kunstmarkt komt op, de werken worden heel veel waard. Nu vergapen de mensen zich in grote getale aan deze kunst. Welke waarde ziet men?

Deze uitzending van het programma Avro Close Up met de titel Kunst van het ogenblik - Matisse tot Malevich is uitgezonden op zondag 9 mei door de AVRO.